Kamfora
Kamfora (C10H16O) to organiczny związek chemiczny z grupy terpenów, będący pochodną kamfenu. Występuje w postaci białych kryształów o intensywnym zapachu. Kamfora może być pozyskiwana zarówno naturalnie z drewna cynamonowca, jak i syntetycznie.
Otrzymywanie
Kamfora jest produkowana syntetycznie z α-pinenu, który pochodzi z olejków drzew iglastych. Proces ten obejmuje kilka etapów chemicznych, w tym przekształcenie α-pinenu do kamfenu, a następnie do kamfory przez hydrolizę i utlenianie.
Biosynteza
Biosynteza kamfory zachodzi poprzez cyklizację pirofosforanu geraniolu, prowadząc do powstania borneolu, który następnie jest utleniany do kamfory.
Właściwości chemiczne
- Temperatura topnienia: 170–181°C
- Temperatura wrzenia: 204°C
- Rozpuszczalność w wodzie: około 1 g/l
Kamfora podlega różnym reakcjom chemicznym, w tym bromowaniu i utlenianiu.
Zastosowania
Kamfora znajduje szerokie zastosowanie w:
- Produkcji plastyfikatorów
- Środkach przeciw molom
- Preparatach medycznych (maści rozgrzewające)
- Produkcji sztucznych ogni
Kulinaria
W przeszłości kamfora była używana w słodyczach i jako dodatek do lodów w Chinach. Obecnie w Azji często stosuje się ją w produkcji deserów.
Medycyna
Kamfora przenika przez skórę, wywołując uczucie chłodu. Maści i spirytusy kamforowe mają działanie rozgrzewające i znieczulające. W XVIII wieku była stosowana jako lek na manię.
Ceremonie religijne
W hinduskich ceremoniach religijnych kamfora jest używana jako element rytuałów, w tym podczas Mahaśiwaratri. Jej spalanie symbolizuje oczyszczenie.
Toksykologia
Kamfora w dużych dawkach może być toksyczna, powodując objawy takie jak drgawki czy dezorientacja. Dopuszczalna ilość w produktach spożywczych wynosi 11%, a jej stosowanie w medycynie staje się coraz mniej powszechne.
Podsumowanie
Kamfora to wszechstronny związek chemiczny, stosowany w różnych dziedzinach, od medycyny po kulinaria, jednak jej toksyczność wymaga ostrożności w użyciu.
