Barwa i zabarwienie minerałów
Barwa minerału to kluczowe pojęcie dotyczące jego właściwości kolorystycznych. Z kolei zabarwienie odnosi się do oceny minerału w postaci litej skały, zarówno w formie naturalnej, jak i w postaci przełamu. Barwa jest pierwszym czynnikiem, który zwraca uwagę przy identyfikacji minerału i wynika z interakcji światła na granicy minerału i otoczenia.
Rzeczywistą barwę minerału najdokładniej można ocenić, gdy próbka jest jednolicie sproszkowana. Badanie w formie bryłki lub w naturalnym środowisku może prowadzić do zniekształceń wynikających z odbicia światła lub zmian powierzchniowych, takich jak erozja, co może także wpływać na skład chemiczny minerału. Ta metoda badania nazywana jest rysą minerału.
Czynniki wpływające na barwę minerału
- Struktura wewnętrzna
- Zmienność składu chemicznego
- Obecność defektów wewnętrznych: puste kanały, szczeliny, pęknięcia, zrosty
- Inkluzje ciekłe i gazowe
- Wrostki stałe
- Inne czynniki genetyczne
Podział minerałów według właściwości barwnych
- Idiochromatyczne – minerały o barwie własnej, które są istotnym elementem ich rozpoznawania, np. cynober, azuryt, malachit.
- Allochromatyczne – ich kolor wynika z obecności zanieczyszczeń w sieci krystalicznej. Barwa zależy od rodzaju domieszki, np. Cr, Fe, Cu. Przykładem jest fluoryt, który występuje w różnych kolorach.
- Pseudochromatyczne – barwa związana z budową wewnętrzną minerału, np. obecnością płaszczyzn łupliwości. Takimi minerałami są opal i labrador, które często wykazują efekty optyczne, takie jak iryzacja czy opalescencja.
Większość minerałów zawiera w swojej strukturze obce fazy w postaci inkluzji, co generuje różnorodne efekty optyczne, takie jak efekt kociego oka czy asteryzm.
