Kultura pawlowska
Kultura pawlowska to jedna z kultur horyzontu graweckiego, rozwijająca się na Morawach w okresie górnego paleolitu, od około 30 do 23 tys. lat temu. Najważniejsze stanowiska archeologiczne związane z tą kulturą to Dolní Věstonice, Pavlov oraz Ostrawa-Petrikovice.
Główne stanowiska
- Dolní Věstonice – Zespół okrągłych budynków mieszkalnych, gdzie odkryto bogaty inwentarz narzędziowy oraz figurkę Wenus z Dolních Věstonic. To także miejsce jednego z najstarszych górnopaleolitycznych pochówków.
- Pavlov – Klasyczny kompleks kultury pawlowskiej z jedenaście chat rozmieszczonych w okręgu, oddalony o około 400 metrów od Dolních Věstonic.
Stanowiska te zakładane były w dolinach rzek, co sprzyjało kontroli szlaków wędrówek zwierzyny. Ogniska stanowiły centrum życia społecznego, a konstrukcje mieszkalne były zagłębione w ziemi i pokryte żerdziami. W pobliżu ognisk znajdowały się jamy do podgrzewania wody, wykładane skórami i wypełniane wodą z wrzuconymi rozgrzanymi kamieniami.
Technologia i narzędzia
W schyłkowej fazie rozwoju kultury pawlowskiej dominującym materiałem budowlanym stały się kości mamutów. Narzędzia wytwarzano głównie z kości, z wykorzystaniem techniki wiórowej. Do najpopularniejszych narzędzi należały:
- ostrza tylcowe i groty strzał
- ostrza liściowate i rylce
- drapacze wióry
Obróbka kości odbywała się poprzez rozczepianie, gładzenie i łupanie. Polowano na różnorodne zwierzęta, a dieta twórców kultury pawlowskiej zawierała również pokarm roślinny, co potwierdzają znaleziska pyłków owoców w jaskini Bzerowa.
Plastyka figuralna
Kultura pawlowska charakteryzowała się obecnością plastyki figuralnej, w tym form antropomorficznych (tzw. Wenus graweckie) oraz zoomorficznych (mamutów, lisów). Figurki te były wykonywane z kości i gliny, a na Morawach odkryto specjalne piece do ich wypalania.