Monastycyzm chrześcijański
Monastycyzm chrześcijański to forma życia religijnego, która wyłoniła się z ruchu anachoreckiego w IV wieku w Egipcie i Syrii. Pustelnicy zaczęli tworzyć wspólnoty, wybierając „ojców” (opatów), którzy kierowali ich duchowym życiem.
Pierwsze wspólnoty cenobickie, w których mnisi żyli wspólnie, ale sypiali oddzielnie, zostały założone przez świętych Antoniego Wielkiego i Pachomiusza. Pachomiusz spisał pierwszą regułę zakonną, która miała znaczący wpływ na dalszy rozwój monastycyzmu. Wspólnoty te rozprzestrzeniły się również w Syrii i Palestynie, gdzie św. Hieronim zakładał klasztory w okolicach Betlejem.
Rozwój monastycyzmu
Idea monastyczna szybko zyskała na popularności w imperium rzymskim, prowadząc do powstania licznych wspólnot. W Kościele wschodnim kluczową reformę przeprowadził św. Bazyli Wielki, a w Kościele zachodnim podstawowe reguły to Reguła św. Augustyna i Reguła św. Benedykta.
Wczesne klasztory iryjskie odegrały znaczącą rolę w cywilizacji, a później benedyktyni i cystersi kontynuowali tę tradycję. Reforma cluniacka w XIII wieku wprowadziła ograniczenia dotyczące kontaktów mnichów ze światem zewnętrznym, co miało na celu przeciwdziałanie zeświecczeniu życia monastycznego.
Nowe zakony i ich wpływ
W odpowiedzi na te ograniczenia powstały zakony żebrzące, takie jak franciszkanie, dominikanie i karmelici, które angażowały się w duszpasterstwo i przyczyniły się do rozwoju średniowiecznych uniwersytetów. Wśród wybitnych uczonych znaleźli się m.in. św. Tomasz z Akwinu i św. Bonawentura.
Reformacja oraz kryzys życia zakonnego doprowadziły do zamknięcia wielu klasztorów i powstania nowej formy życia zakonnego, tzw. księży zakonnych, z jezuitami jako jednym z najbardziej znanych zakonów.
Wspólnoty żeńskie
Wspólnoty mnisze żeńskie powstały w IV wieku, jednak przez długi czas miały charakter kontemplacyjny, skupiając się na modlitwie. Pierwszym zgromadzeniem zajmującym się pracą czynną były szarytki, założone przez św. Wincentego.
Zakonnicy składają śluby ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. Dodatkowo benedyktyni zobowiązują się do stałości miejsca, a jezuici składają osobiste posłuszeństwo papieżowi.
Bibliografia
- Źródła historyczne
- Literatura dotycząca monastycyzmu
