Romanizacja
Romanizacja to proces, który polegał na rozpowszechnianiu kultury rzymskiej oraz języka łacińskiego na terenach podbitych przez Rzymian. Miała ona kluczowy wpływ na rozwój cywilizacji Zachodu.
Charakterystyka procesu
W okresie cesarstwa romanizacja uległa intensyfikacji. Lokalne kultury coraz częściej identyfikowały się z kulturą rzymską. Kluczowymi elementami tego procesu były:
- kult cesarza, szczególnie w pryncypacie,
- wspólna religia oraz wspólny język – łacina,
- edykt Karakalli z 212 roku, który nadał obywatelstwo niemal wszystkim wolnym mieszkańcom cesarstwa.
Rzymianie nie narzucali kultury siłą; proces ten był głównie dobrowolny, z wyjątkiem prześladowań chrześcijan i Żydów.
Geograficzne różnice w romanizacji
Romanizacja miała różny zasięg w obrębie imperium. Głównie dotyczyła zachodniej części, zamieszkanej przez ludy barbarzyńskie, natomiast wschodnia, wcześniej podbita przez Aleksandra Macedońskiego, utrzymała kulturę grecką. Wschodnia cywilizacja charakteryzowała się wyższym poziomem intelektualnym oraz mistycznym podejściem do religii, co utrudniało romanizację.
Obszary oporu
Niektóre regiony, szczególnie te peryferyjne, również nie uległy romanizacji. Należą do nich:
- północna Hiszpania (np. Baskowie),
- Brytania,
- północna Galia, gdzie długo dominowała ludność celtycka,
- regiony alpejskie i naddunajskie.
Jednakże niektóre tereny, takie jak obszary w pobliżu Grecji, podlegały romanizacji. Według dominującej teorii, Rumuni pochodzą z tych regionów, a do dziś zamieszkują je ludy romańskie posługujące się dialektami, jak arumuński. Z kolei południowa Italia, blisko Rzymu, pozostała greckojęzyczna aż do końca średniowiecza, a obecnie zamieszkuje ją mniejszość italogrecka.
