„`html
Karczoch zwyczajny
Cynara cardunculus, znany jako karczoch zwyczajny, hiszpański lub kard, to wieloletnia roślina zielna z rodziny astrowatych. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, szczególnie z Europy Południowej, Wysp Kanaryjskich i Afryki Północnej. Jest uprawiany w wielu ciepłych regionach, gdzie często dziczeje.
Morfologia
Karczoch osiąga wysokość do 2 m. Liście są szerokie (do 30 cm) i długie (do 70 cm), głęboko wcinane, z ząbkowanymi brzegami. Kwiaty zebrane są w kuliste kwiatostany, z fioletowymi kwiatami otoczonymi mięsistymi liśćmi.
Systematyka
W obrębie gatunku wyróżnia się trzy podgatunki:
- var. scolymus (L.) Fiori
- var. altilis DC.
- var. sylvestris (Lamk) Fiori
Zastosowanie
Roślina lecznicza
Liść karczocha (Cynarae folium) jest surowcem zielarskim, zawierającym m.in. kwas chlorogenowy oraz fenolowe kwasy. Ekstrakt z liści karczocha ma właściwości hepatoprotekcyjne i redukujące poziom cholesterolu, a także działanie przeciwutleniające i przeciwnowotworowe.
Roślina uprawna
Karczoch był znany już w starożytności. Obecnie uprawiany jest w krajach o ciepłym klimacie, w tym w Polsce, gdzie wysiewa się nasiona w cieplarniach. Zbiory odbywają się od sierpnia do przymrozków.
Kulinaria
Karczoch jest warzywem, którego jadalne części to główki kwiatowe oraz dno kwiatowe. Spożywa się go po ugotowaniu, usmażeniu lub pieczeniu, a także konserwuje w puszkach.
Wartość odżywcza
Karczochy zawierają około 3% cukrów, 3% białka, tłuszcz oraz witaminę C. Chociaż ich wartość odżywcza nie jest wysoka, są cenione za inulinę, korzystną dla osób z cukrzycą oraz schorzeniami wątroby.
Roślina kosmetyczna
Karczoch jest używany w kosmetykach, takich jak toniki, lotiony, kremy i maseczki.
Podsumowanie
Karczoch zwyczajny to roślina o wielu zastosowaniach, zarówno leczniczych, kulinarnych, jak i kosmetycznych. Jego uprawa i znaczenie zdrowotne sprawiają, że jest cenionym składnikiem w różnych dziedzinach życia.
„`
