Rok 1527 przyniósł dramatyczne wydarzenia, które zmieniły bieg historii Polski. Podczas polowania w podkrakowskich Niepołomicach doszło do tragicznego wypadku. Królowa Bona Sforza, będąc w piątym miesiącu ciąży, uległa temu nieszczęśliwemu zdarzeniu. W wyniku upadku przedwcześnie przyszło na świat jej dziecko – Wojciech Olbracht, który zmarł tego samego dnia. Gdyby nie ta tragiczna okoliczność, polski tron mógłby znaleźć się w rękach Zygmunta Augusta, który wówczas nie miałby nawet dziesięciu lat.
POLOWANIE PEŁNE TRAGEDII
Bona Sforza przybyła do Niepołomic specjalnie na polowanie, które miało miejsce w jej piątym miesiącu ciąży. Z Litwy przywieziono niedźwiedzia, jednak zwierzę spłoszyło konia królowej, co doprowadziło do tragicznego upadku. Chociaż Bona przeżyła, noworodka nie udało się uratować. To nie tylko tragedia rodzinna, ale także problem niemal dynastyczny. Król Zygmunt Stary posiadał jedynie dwóch synów: nieślubnego Jana oraz Zygmunta, urodzonego z małżeństwa z Boną.
STRAH O PRZYSZŁOŚĆ DYNASTII
W wyniku tego wydarzenia dynastia Jagiellonów zaczęła obawiać się o przyszłość męskiej linii. Rozpoczęto działania, które miały na celu zabezpieczenie tronu. Już w 1522 r. Zygmunt August, urodzony dwa lata wcześniej, został uznany następcą na Litwie, a w 1529 r. objął wielkoksiążęcy tron.
WYJĄTKOWA ELEKCJA
18 grudnia 1529 r. na sejmie w Piotrkowie Trybunalskim miała miejsce jedyna w historii Polski elekcja vivente rege, czyli wybór nowego króla za życia panującego monarchy. Decyzja ta wzbudziła ogromne kontrowersje wśród szlachty. Mimo że Zygmunt August został koronowany na Wawelu 20 lutego 1530 r., sejm ustalił, że kolejny władca może być wybrany tylko po śmierci poprzednika. Od tego momentu Zygmunt August formalnie zaczął rządzić wspólnie z ojcem, który zyskał przydomek Zygmunta Starego.
KONTROWERSJE WOKÓŁ KORONACJI
Koronacja Zygmunta Augusta za życia Zygmunta Starego była bezprecedensowym posunięciem, które wywołało wśród szlachty obawy dotyczące tradycji oraz praw. Aby złagodzić napięcia, król zobowiązał się do zmiany zasad wyboru następców. Wprowadzenie elekcji viritim w latach 1530 i 1538 umożliwiło każdemu szlachcicowi udział w wolnym głosowaniu na króla.
NOWA ERA PO ŚMIERCI ZYGMUNTA AUGUSTA
Po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 r., który nie zostawił potomstwa, Polska wkroczyła w nową erę. Już rok później tron objął Henryk Walezy, który nie odziedziczył korony, lecz został wybrany w wyniku elekcji, a niemal natychmiast po objęciu władzy uciekł do Francji. Jego panowanie miało zainteresować nie tylko Polskę, lecz także całą Europę, lecz cała ta sytuacja mogła być zupełnie inna, gdyby nie dramatyczny dzień w Niepołomicach w 1527 roku.
