Prezydent Andrzej Duda we wtorek, 17 grudnia, podpisał ustawę dotyczącą ochrony ludności oraz obrony cywilnej, co zostało ogłoszone przez Kancelarię Prezydenta RP w dniu następnym. Nowa regulacja ma na celu stworzenie systemu, który w przypadku wojny przekształci się w obronę cywilną.
FINANSOWANIE I CELE USTAWY
Rząd planuje przeznaczać na wdrażanie nowych rozwiązań nie mniej niż 0,3 proc. Produktu Krajowego Brutto rocznie. Kluczowym celem ustawy jest zapewnienie społeczeństwu bezpiecznego i odpornego środowiska cywilnego, które zmierzy się z zagrożeniami zarówno militarnymi, jak i pozamilitarnymi. Ustawa kładzie nacisk na bezpieczeństwo obywateli i, jak podkreślają autorzy, nie narusza swobód obywatelskich.
ZADANIA I STRUKTURA SYSTEMU
Regulacja określa zadania ochrony ludności w czasie pokoju i konfliktu zbrojnego oraz wskazuje organy odpowiedzialne za ich realizację. Zawiera także zasady dotyczące planowania ochrony ludności, wykrywania zagrożeń oraz systemów alarmowania. Dodatkowo ustala zasady dotyczące obiektów zbiorowej ochrony oraz organizacji obrony cywilnej, w tym procesu powoływania odpowiedniego personelu.
System ochrony ludności opiera się na istniejących strukturach, takich jak krajowy system ratowniczo-gaśniczy, elementy zarządzania kryzysowego oraz organizacje pozarządowe. Kluczowe będzie także przygotowanie administracji publicznej do zadań określonych w ustawie. Ministerstwa spraw wewnętrznych i administracji mają koordynować działania na poziomie centralnym, z wsparciem Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.
EDUKACJA I ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA
Ustawa zwraca szczególną uwagę na konieczność kształtowania świadomości obywatelskiej. Edukacja w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej ma na celu wzmocnienie wiedzy o zagrożeniach oraz zachowaniach w sytuacjach kryzysowych. Zakłada się również organizację szkoleń dla urzędów oraz jednostek samorządowych.
OBRONA CYWILNA W CZASIE WIELKIEGO ZAGROŻENIA
W przypadku stanu wojennego ochrona ludności przekształci się w obronę cywilną, skoncentrowaną na zabezpieczeniu cywilów przed skutkami działań zbrojnych.
SPRAWOZDANIA I PERSPEKTYWY WDROŻENIA
Rada Ministrów będzie zobowiązana do przedstawiania co dwa lata Sejmowi i Senatowi sprawozdania dotyczącego wdrażania ustawy. Pierwsze takie sprawozdanie ma trafić do parlamentu do końca kwietnia 2026 roku. Ustawa wymaga obecnie podpisu prezydenta.
Tomasz Siemoniak, szef MSWiA, komentując projekt, podkreślił jego znaczenie jako jeden z najważniejszych aktów legislacyjnych ostatnich lat, podkreślając, że powinien on łączyć wszystkie struktury państwowe. Również wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz zaznaczył, że powodzenie realizacji ustawy zadecyduje o sile społeczeństwa, podnosząc wagę współpracy w zakresie bezpieczeństwa narodowego.
