Niepylak mnemozyna (Parnassius mnemosyne) to gatunek motyla dziennego z rodziny paziowatych (Papilionidae).
Wygląd
Długość przedniego skrzydła wynosi 26–30 mm. Motyl ma czarno-białe skrzydła bez kolorowych plam, a samice charakteryzują się bardziej wyraźnym rysunkiem i żółtawym zabarwieniem tułowia. Ciało jest ciemne, pokryte włosami, a skrzydła mają większe proporcje w porównaniu do innych motyli, co nadaje im przezroczysty wygląd. Gąsienice pojawiają się od kwietnia do maja, a ich rozwój trwa około 3 tygodni.
Biotop
Niepylak mnemozyna występuje na nizinach i w górach do wysokości 1500 m n.p.m. Preferuje nasłonecznione łąki i polany w pobliżu lasów liściastych lub mieszanych.
Zasięg występowania
Gatunek występuje w zachodniej Palearktyce, od Pirenejów przez Europę i Turcję po góry Bliskiego Wschodu, Ural oraz południową Syberię. W Polsce populacje koncentrują się w Beskidzie Niskim, Bieszczadach, Pieninach i Tatrach. Rzadziej spotykany jest w zachodniej Polsce oraz w Kotlinie Biebrzańskiej i Puszczy Białowieskiej.
Rozwój
Osiągnięcie dorosłości przypada na drugą połowę maja i pierwszą połowę czerwca, a w górach może trwać do początku lipca. W populacji dominują samce, które patrolują tereny w poszukiwaniu samic. Podczas kopulacji samiec tworzy na odwłoku samicy twardą strukturę, co uniemożliwia jej kopulację z innymi samcami.
Ochrona
Niepylak mnemozyna jest objęty ścisłą ochroną w Polsce i został uwzględniony w ustawie o ochronie gatunkowej zwierząt oraz w dyrektywie siedliskowej i konwencji berneńskiej.
