Brzoza (Betula)
Brzoza, znana naukowo jako Betula, to rodzaj drzew i krzewów z rodziny brzozowatych. Obejmuje od 30 do 60 gatunków, w tym cztery występujące w Polsce: brzoza brodawkowata (B. pendula), brzoza karłowata (B. nana), brzoza niska (B. humilis) oraz brzoza omszona (B. pubescens). W północnych regionach brzozy tworzą istotny element tundry, a w południowej części ich zasięgu można je znaleźć w górach Kalifornii oraz Himalajach.
Systematyka
Brzozy są klasyfikowane w rodzinie brzozowatych, w podrodzinie Betuloideae. W ramach tego rodzaju wyróżnia się kilka sekcji, a także pięć podrodzajów opartych na cechach morfologicznych. Ustalanie ich klasyfikacji jest utrudnione przez powstawanie mieszańców i poliploidalnych taksonów, co prowadzi do skomplikowanego obrazu pokrewieństwa.
Uprawa
- Rozmnażanie:
- Siew nasion wczesną wiosną lub natychmiast po zbiorze.
- Odmiany można rozmnażać przez szczepienie lub okulizację.
Znaczenie kulturowe i symboliczne
- Brzoza była uważana za drzewo chroniące przed duchami, a jej gałązki wykorzystywano w tradycjach ludowych, np. do tworzenia wianków.
- Wierzono, że brzoza ma magiczne właściwości, pomagając w walce z wycieńczeniem i dreszczami.
Znane brzozy
- Brzoza gryżyńska: Była to ogromna brzoza rosnąca do 1875 roku we wsi Gryżyna.
- Brzoza smoleńska: Drzewo rosnące w Smoleńsku, znane po katastrofie Tu-154.
- Brzoza królewska: Symbol oporu w Norwegii, rosnąca w Molde.
Brzozy pełnią ważną rolę zarówno w ekosystemach, jak i w kulturze, a ich właściwości lecznicze, w tym działanie przeciwnowotworowe, są przedmiotem badań.
