Dogęszczanie miast stanowi rozwiązanie wobec dwóch kluczowych kryzysów: mieszkaniowego oraz klimatycznego. Im szybciej rozpoczniemy działania w tym kierunku, tym lepiej dla wszystkich. Gęstość zabudowy wcale nie musi być negatywna; może przybierać formę pełną zieleni i przestrzeni do życia.
Cykl „13 pięter” Filipa Springera
W ramach cyklu „13 pięter” Filip Springer, uznawany pisarz, reporter i fotograf, podejmuje temat kryzysu mieszkaniowego w Polsce i nie tylko. W swoich felietonach na łamach Interii analizuje, jak wygląda życie w miastach, zarówno z perspektywy jednostki, jak i społeczności. Oferuje również propozycje, co można zrobić, aby poprawić sytuację mieszkaniową.
Niedawno Grzesiek, kierowca z Trójmiasta i miłośnik Tatr, oburzył się na moje słowa w wywiadzie, w którym postulowałem zakazy budowy domów jednorodzinnych oraz potrzebę dogęszczania miast. Dostałem wiele wiadomości tego dnia, co wskazuje na to, że temat wywołuje silne emocje.
Ekologiczne aspekty budownictwa
Architektura jest odpowiedzialna za 40 procent emisji dwutlenku węgla na świecie. Gdyby była państwem, przewyższałaby pod tym względem Chiny. Budowa domów jednorodzinnych generuje największe koszty środowiskowe per capita. Porównując to do samochodów, to zupełnie absurdalne, by wykorzystać ogromne zasoby do transportowania jedynie kilkudziesięciokilogramowej osoby.
Budowa domów jednorodzinnych pochłania czterokrotnie więcej energii na 100 metrów kwadratowych niż pięciopiętrowe kamienice. Dodatkowo, aby zasymilować takie budynki, potrzebna jest infrastruktura, której koszty pokrywa samorząd. Tak więc korzyści z posiadania domu są skrajnie sprywatyzowane, podczas gdy koszty dotyczą nas wszystkich.
Rozwój urbanistyczny w Polsce
Polskie miasta nieustannie się rozlewają, co z jednej strony wynika z silnego pragnienia posiadania domku z ogródkiem, a z drugiej – z rosnących cen mieszkań w miastach. Zjawisko suburbanizacji przyspieszono dodatkowo przez pandemię, kiedy dom z ogrodem stał się wymarzoną ostoją. Noś odpowiedzi na te wyzwania znajduje się w dogęszczaniu miast.
Jednak gdy pojawia się postulat zwiększenia gęstości zabudowy, od razu wzbiera fala krytyki. Wiele osób mylnie kojarzy gęste miasto z metropoliami azjatyckimi, nie dostrzegając, że najgęściej zabudowane obszary w Polsce, takie jak Ołbin czy Muranów, to miejsca otoczone zielenią.
Inspiracje z zagranicy
Kopenhaga, Barcelona czy Amsterdam, regularnie uznawane za jedne z najszczęśliwszych miast na świecie, pokazują, że gęstość zabudowy może wiązać się z jakością życia. Zgodnie z unijnymi regulacjami do 2030 roku ma być posadzonych 30 miliardów drzew w miastach, co oznacza około 80 nowych drzew na każdego mieszkańca.
Mimo to, Gęstość budzi strach, co obrazuje wiadomość, jaką otrzymałem od Grzesika. Wierzę, że jego emocje są wyrazem obaw. Można jednak spojrzeć na to pragmatycznie. W Polsce liczba mieszkańców ma się zmniejszyć o kilka milionów do 2050 roku, co może ułatwić efektywne zarządzanie istniejącymi zasobami mieszkań.
Pustostany jako szansa
Obecnie w polskich miastach jest prawie dwa miliony pustostanów, z czego w Warszawie około dwustu tysięcy. Warto zauważyć, że mimo zgłaszanych braków mieszkaniowych, adaptacja pustostanów może być realnym rozwiązaniem. Organizacja Habitat for Humanity oszacowała, że za 10 miliardów złotych dałoby się przekształcić 75 tysięcy takich lokali, obniżając tym samym ceny mieszkań.
Wszyscy mogliby zyskać z tego rozwiązania – osoby poszukujące mieszkań, samorządy, a także przyroda, która nie byłaby narażona na dalszą degradację przy wzroście gęstości miejskiej. Temat dogęszczania powinien być więc traktowany jako droga ku lepszemu, mimo sceptycyzmu i oporów, jakie to budzi.
Filip Springer
Źródło/foto: Interia
