Terpentyna, sylwestren (numer CAS: 8006-64-2, numer RTECS: YO8400000) – mieszanina terpenów (głównie α-pinenu, β-pinenu, a także karenu, kamfenu, dwupentenu, terpineolu, octanu bornylu i limonenu) o charakterystycznym, intensywnym zapachu. Jest bezbarwną lub żółtą cieczą, łatwopalną i słabo rozpuszczalną w wodzie. Zawiera do 1% związków nielotnych. Rozpuszcza tłuszcze, parafiny, żywice i inne substancje organiczne.
Rodzaje
W zależności od sposobu produkcji wyróżnia się:
* Terpentyna balsamiczna. Otrzymuje się ją z żywicy pozyskanej z drzew iglastych, głównie sosny, przez destylację z parą wodną. Pozostałością stałą po destylacji jest kalafonia.
* Terpentyna ekstrakcyjna. Żywicę do jej wytwarzania ekstrahuje się z drewna żywicznego, a następnie destyluje.
* Terpentyna ekstrakcyjna. W pierwszym etapie jej produkcji drewno żywiczne, głównie karpinę sosnową, poddaje się suchej destylacji, uzyskując terpentynę surową (smołową), którą następnie rektyfikuje się.
* Terpentyna siarczynowa – produkt uboczny produkcji celulozy metodą siarczynową.
W wyniku rektyfikacji terpentyny uzyskuje się olejek terpentynowy.
Właściwości fizykochemiczne
* temperatura topnienia:
* temperatura wrzenia:
* gęstość: ok. 0,86 g/cm³
* temperatura zapłonu: (mierzona w tyglu zamkniętym)
* temperatura samozapłonu:
* rozpuszczalność w wodzie: 0,351 g/l
* LD50: 5,8 g/kg (szczur, doustnie)
Zastosowanie
Terpentyna stosowana jest jako rozpuszczalnik farb i lakierów, laku, do wyrobu past do obuwia i podłóg, jako surowiec do syntez organicznych. W medycynie jako środek do nacierań wywołujący miejscowe przekrwienie (używany w leczeniu zapalenia opłucnej, odmrożeń, do uśmierzania nerwobólów).
W 2014 roku terpentyna została użyta jako lakier zapachowy dający woń sosny przy produkcji serii znaczków dla Poczty Polskiej przedstawiającej grzyby polskich lasów. W sumie nakład wyniósł 1,6 mln sztuk.
