|rww warunki niestandardowe = 12 °C
|2. rozpuszczalność w wodzie= 0,77 g/100 g H2O
|2. rww źródło =
|2. rww warunki niestandardowe = 100 °C
|inne rozpuszczalniki = pirydyna: 14,5 g/100 ml
|temperatura topnienia = 151
|tt źródło =
|tt warunki niestandardowe = wybuch
|temperatura wrzenia =
|tw źródło =
|tw warunki niestandardowe =
|temperatura krytyczna =
|tk źródło =
|ciśnienie krytyczne =
|ck źródło =
|logP =
|kwasowość =
|zasadowość =
|lepkość =
|l źródło =
|l warunki niestandardowe =
|napięcie powierzchniowe =
|np źródło =
|np warunki niestandardowe =
|układ krystalograficzny =
|moment dipolowy =
|moment dipolowy źródło =
|karta charakterystyki =
|zagrożenia GHS źródło =
|piktogram GHS =
|hasło GHS = Niebezpieczeństwo
|zwroty H =
|zwroty EUH =
|zwroty P =
|zagrożenia UE źródło =
|piktogram UE =
|zwroty R =
|zwroty S =
|NFPA 704 =
|NFPA 704 źródło =
|temperatura zapłonu =
|tz źródło =
|tz warunki niestandardowe =
|temperatura samozapłonu = 151
|ts źródło =
|ts warunki niestandardowe = wybuch
|numer RTECS =
|dawka śmiertelna =
|pochodne =
|podobne związki = Piorunian srebra
|commons = Category:Mercury(II) fulminate
}}
Piorunian rtęci(II) (rtęć piorunująca), – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu piorunowego i rtęci na II stopniu utlenienia. Stosowany jako inicjujący materiał wybuchowy.
Właściwości
Jest to białe krystaliczne ciało stałe o gęstości 4,47 g/cm³ (po sprasowaniu ~3,3 g/cm³), jednak w zależności od metody syntezy uzyskać można też produkt o kolorze szarym lub brązowym. Reaguje z glinem, a wilgotny z miedzią. Trudno rozpuszcza się w wodzie. W podwyższonej temperaturze rzędu rozkłada się w ciągu kilku miesięcy, jednak forma rekrystalizowana jest znacznie trwalsza. Produktami rozkładu są rtęć, azot i tlenek węgla:
:
W temperaturze detonuje, jednak niektóre źródła podają znacznie wyższe temperatury wybuchu, np. . Prędkość rozchodzenia się fali detonacji wynosi do 5,5 km/s. Powoli rozkłada się także pod wpływem światła. Ze względu na wybuchowość pod wpływem bodźców mechanicznych (tarcie, uderzenie, nakłucie etc.), iskry elektrycznej lub podgrzania, jest używany głównie jako inicjujący materiał wybuchowy w spłonkach i detonatorach. Jest silnie trujący, dlatego współcześnie zastępuje się go innymi związkami, np. tetrazenem lub trinitrorezorcynianem ołowiu.
Otrzymywanie
Piorunian rtęci otrzymuje się w reakcji kwasu azotowego i azotanu rtęci(II) z etanolem lub aldehydem octowym. Produkt w kolorze brązowym powstaje przy użyciu etanolu, natomiast biały przy użyciu etanolu w obecności metalicznej miedzi i kwasu solnego lub przy użyciu acetaldehydu. Produkt szary powstaje w źle dobranych warunkach reakcji. Zabarwienie jest wynikiem obecności zanieczyszczeń, jednak produkt w kolorze brązowym ma w rzeczywistości wyższą czystość niż biały. Kolor szary jest efektem obecności koloidalnej rtęci. Związek można oczyścić przez rekrystalizację, np. z wody lub pirydyny.
Historia
Jest najwcześniej poznanym inicjującym materiałem wybuchowym. Jego odkrywcą był prawdopodobnie Korneliusz Drebbel lub ; obaj byli siedemnastowiecznymi alchemikami. Związek nie znalazł wówczas zastosowania i został zapomniany. Ponownie został odkryty w roku 1800 przez angielskiego chemika Edwarda Howarda.
Przypisy
Rtęci
Kategoria:Nieorganiczne sole rtęci
Kategoria:Inicjujące materiały wybuchowe
