Reklama
Dzisiaj jest 10 stycznia 2025 r.
Chcę dodać własny artykuł
Reklama
Reklama
Reklama

Łapy

border
|dewiza =
|województwo = podlaskie
|powiat = białostocki
|gmina = Łapy
|data założenia =
|prawa miejskie = 1 stycznia 1925
|stanowisko zarządzającego =
|zarządzający = Krzysztof Gołaszewski (2018)
|powierzchnia = 12,14
|wysokość = 120-130
|rok = 31.12.2017
|liczba ludności = 15 689
|gęstość zaludnienia = 1292,3
|strefa numeracyjna = 85
|kod pocztowy = 18-100 do 18-101
|tablice rejestracyjne = BIA
|kod mapy = Łapy (gmina)
|współrzędne = 52°59′28″N 22°53′7″E
|TERYT = 2002064
|SIMC = 0923271
|hasło promocyjne =
|adres urzędu miasta = ul. Sikorskiego 24
18-100 Łapy
|commons = Category:Łapy
|wikinews =
|wikicytaty =
|wikisłownik = Łapy
|www = http://www.lapy.pl
|bip =
}}
Łapy – miasto w województwie podlaskim w powiecie białostockim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łapy. Położone na Nizinie Północnopodlaskiej nad rzeką Narew.
Według danych z 1 stycznia 2018 Łapy liczyły 15 689 mieszkańców.

Reklama

Położenie

Miasto Łapy jest usytuowane w Polsce północno-wschodniej. Zgodnie z podziałem Polski na regiony fizycznogeograficzne dokonanym przez prof. Jerzego Kondrackiego miasto Łapy leży na Nizinie Północnopodlaskiej, w Dolinie Górnej Narwi. Miasto Łapy położone jest nad rzeką Narew.
Miasto znajduje się w otulinie Narwiańskiego Parku Narodowego.
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 12,14 km².
Miasto Łapy powstało 1 stycznia 1925 z części gminy Poświętne (osada Łapy oraz wsie Łapy-Barwiki, Łapy-Leśniki, Łapy-Bociany, Łapy-Wity, Łapy-Goździki i Łapy-Zięciuki).
W latach 1954–1975 Łapy były siedzibą powiatu w województwie białostockim. Od 1975 do 1998 miasto administracyjnie należało do województwa białostockiego w kolejnym podziale administracyjnym.

Dzielnice

Obecnie Łapy składają się z następujących dzielnic:
* Barwiki
* Bociany.

Reklama

Historia

w Łapach]]
]]
Nazwa Łapy jest pochodzenia mazowieckiego i pierwotnie oznaczała przydomek rodu, który założył osadę nad Narwią. Legenda wiąże powstanie miasta Łapy ze szlachcicem Łappą herbu Lubicz, który osiadł tutaj w czasie kolonizacji mazowieckiej w XV wieku.
Pierwsze wzmianki historyczne o tych terenach pochodzą z początku XIII wieku. Wiadomo, że w 1375 Płonka Kościelna była samodzielną parafią. Początkowo Łapy stanowiły zaścianek, gdzie szlachta od zawsze kultywowała tradycje patriotyczne. Wkrótce w wyniku rozrostu wioski powstały osady zlokalizowane na zachodnim i wschodnim brzegu rzeki Narew (w późniejszych wiekach handlowego szlaku wodnego z miejscowości Suraż do Gdańska, XVI–XVII w. i po II wojnie światowej z Puszczy Białowieskiej do Tykocina) i po wschodniej stronie traktu Suraż – Płonka.
W wyniku powiększania się rodu powstało szereg zaścianków, takich osad jak: Rechy, Brusięta, Barwiki, Korczaki, Pluśniaki, Wągle, Wity, Zięciuki, Kosmyki, Łazie, Stryjce, Wojtysze. Niektóre z tych nazw zaniknęły, a pojawiły się nowe, takie jak: Goździki, Dębowizna, Bociany, Leśniki. Po III rozbiorze Polski Łapy znalazły się pod zaborem pruskim, a w 1807 po układzie w Tylży ziemie te znajdowały się w Księstwie Warszawskim, następnie w 1815 w Królestwie Polskim. Ważnym wydarzeniem dla dalszej historii Łap był 1812, kiedy to dwukrotnie przemaszerowały tędy wojska napoleońskie. W latach dwudziestych XIX wieku zaścianki liczyły ponad 1000 mieszkańców i 180 domów. W 1925 przez połączenie sześciu zaścianków (Łapy-Barwiki, Łapy-Leśniki, Łapy-Zięciuki, Łapy-Wity, Łapy-Goździki, Łapy-Bociany) powstały Łapy mające charakter osady rolniczej.
Łapy swój rozwój zawdzięczają oddaniu do użytku 15 grudnia 1862 linii kolei warszawsko-petersburskiej ze stacją kolejową w Łapach oraz wybudowaniu przez Francuzów w tym samym roku warsztatów naprawy parowozów oraz wagonów. Spowodowało to nie tylko napływ rzemieślników i robotników z okolicznych wiosek, ale i również z odległych ziem polskich i Cesarstwa Rosyjskiego. W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. stacja kolejowa w Łapach została zdobyta przez grupę kolejarzy z warsztatów oraz oddział powstańczy Władysława Cichorskiego „Zameczka”. Zakłady naprawy wagonów istniały w Łapach pod nazwą Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Łapach S.A. Inwestycje te miały decydujący wpływ na urbanizację Łap, którym 1 stycznia 1925 zostały nadane prawa miejskie. W 1929 istniał tu kościół katolicki i synagoga. W okresie międzywojennym miejscowość była bastionem wpływów Polskiej Partii Socjalistycznej (w 1928 roku partia zdobyła tu w wyborach sejmowych aż 2/3 głosów). W przededniu II wojny światowej miasto liczyło około 7300 mieszkańców.
W czasie II wojny światowej w Łapach Niemcy umiejscowili posterunek żandarmerii. Żandarmi brali udział w licznych pacyfikacjach okolicznych wsi. W lipcu 1941 Niemcy utworzyli w Łapach getto dla ludności żydowskiej. Przebywało w nim ok. 600 osób, które m.in. były zatrudniane w firmie Goltza:
* kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła, ul. 1 Maja, 1913-1926, nr rej.: A-415 z 20.10.1981
* osiedle kolejarskie Łapy-Osse (27 murowanych domów mieszkalnych), 1925- po 1930, nr rej.: 646 z 26.06.1987:
** domy, ul. Kolejowa nr 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21,
** domy, ul. Warszawska nr 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 31
* osiedle kolejarskie Wygwizdowo, po 1930, nr rej.: A-421 z 22.06.1987:
** domy, drewniane, ul. Wygwizdowo nr 3, 5, 7, 9 z 1924
* dom, ul. Sikorskiego 54, po 1920, nr rej.: A-140 z 8.07.2005
* Dom Etkunów przy ul. Spółdzielczej 8 z lat 30. XX w., 1930, nr rej.: AQ-21 z 17.08.2001

Synagoga

Synagoga została wybudowana przy obecnej ul. Piwnej przed 1914. Był to budynek drewniany na murowanej podmurówce, kryty dwuspadowym dachem z gontem. Został całkowicie zniszczony podczas działań wojennych w 1939. Żydzi nowy dom modlitw urządzili przy ulicy Pierackiego.

Demografia

Według danych z 30 czerwca 2012 r. miasto liczyło 16 153 mieszkańców.
* Piramida wieku mieszkańców Łap w 2014 roku.

Transport

Drogi

Przez Łapy przebiegają dwie drogi wojewódzkie:
* Roszki-Wodźki – Łapy – Brańsk – Ciechanowiec
* Łapy – Markowszczyzna.
Ponadto 19 km na północ od Łap przebiega droga krajowa nr 8 oraz droga ekspresowa S8.

Kolej

Przez miasto przebiegają szlaki komunikacyjne:
* linia kolejowa Białystok – Warszawa (Kolej Warszawsko-Petersburska)
* linia kolejowa Łapy – Ostrołęka (częściowo nieczynna).
W centrum Łap znajduje się stacja kolejowa Łapy oraz przystanek kolejowy Łapy Osse, oddalony 3 km od centrum, w dzielnicy Osse.
Z Łap pociągiem można dojechać do wielu miast (Bielsko-Biała, Warszawa, Suwałki, Białystok, Wrocław, Opole, Częstochowa, Kraków, Szczecin, Poznań).

Przewozy autobusowe

W Łapach znajduje się kilka przystanków autobusowych PKS oraz dworzec autobusowy (obok dworca PKP). Przewoźnik, PKS Białystok, zapewnia połączenia m.in. w kierunku Białegostoku, Zambrowa, Siemiatycz, Bielska Podlaskiego.

Szlaki rowerowe

Przez Łapy przebiegają:
* Czerwony szlak rowerowy – Obwodnica Rowerowa Narwiańskiego Parku Narodowego (Choroszcz – Zawady – Baciuty – Dobrowoda – Turośń Dolna – Borowskie Michały – Suraż – Łapy – Płonka Kościelna – Łupianka Stara – Jeńki – Waniewo – Kurowo – Jeżewo Stare – Tykocin – Choroszcz)
* Czerwony szlak pieszy im. Włodzimierza Puchalskiego, 36 km (Łapy „Osse” – Gąsówka-Osse – Płonka Kościelna – Płonka-Strumianka – Łupianka Stara – Bokiny – Jeńki – Waniewo – Kurowo – Jeżewo Stare)
* Zielony szlak pieszy Kolejarzy (Łapy „Osse” – Grochy – Turek – Pietkowo – Suraż)

Turystyka

– brama wejściowa i wieża]]
]]
* Atrakcje
** Dom Etkunów przy ul. Spółdzielczej z lat 20. XX w.
** Narwiański Park Narodowy
** Osiedle kolejarskie „Wygwizdowo” – 4 drewniane domy mieszkalne z okresu międzywojennego
** Osiedle kolejarskie „Osse” – 27 murowanych domów mieszkalnych z lat 30. XX
** Pomnik Bohaterskich Dzieci Polskich poświęcony pamięci dzieci, które zginęły w czasie II wojny światowej
** Kamień poświęcony ppłk. Stanisławowi Nilskiemu-Łapińskiemu
** Wieża ciśnień w zespole dworca kolejowego z początku XX
** Cmentarz ewangelicko-augsburski i prawosławny Łapy-Osse założony w 1905.
** Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem św. Piotra i Pawła:
*** brama murowana z lat 1920–1927
*** plebania drewniana z około 1929
*** wikariat murowany ok. 1930
*** kapliczka z 1920
** Rynek miasta
** Zespół blokowy przy ulicy Sikorskiego

Oświata

; Przedszkola
* Przedszkole Samorządowe nr 1
* Przedszkole Samorządowe nr 2
; Szkoły podstawowe
* Katolicka Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
* Szkoła Podstawowa nr 1
* Szkoła Podstawowa nr 2
* Szkoła Podstawowa nr 3 (w Zespole Szkół w Łapach)
; Dawne Gimnazja
* Gimnazjum nr 1 (w tym budynku jest teraz Szkoła Podstawowa nr 1)
* Gimnazjum nr 2 (w Zespole Szkół w Łapach)
; Szkoły średnie
* I Liceum Ogólnokształcące
* Zespół Szkół Mechanicznych
** II Liceum Ogólnokształcące
** II Liceum Profilowane
** Technikum
** Zasadnicza Szkoła Zawodowa
** Szkoła Policealna dla młodzieży
** Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
** Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
** Szkoła Policealna – zaoczna

Organizacje i stowarzyszenia kulturalne

* Łapskie Towarzystwo Regionalne im. ppłk. Stanisława Nilskiego-Łapińskiego
* Stowarzyszenie „Kul-Turysta”|Stowarzyszenie „Kul-Turysta”
* Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Łapach
* Fundacja „Morsy bez granic, Powrót do Natury”
* Teatr Kaprys

Religia

]]
* Kościół katolicki:
** parafia Świętego Krzyża
** parafia św. Apostołów Piotra i Pawła
** parafia św. Jana Chrzciciela

Kluby i organizacje sportowe

* Pogoń Łapy
* UKS Narew Łapy
* Łapskie Towarzystwo Rowerowe „Peleton”
* UKS „Olimp” LO Łapy
* UKS „Łapa” Łapy
* UKS Akademia Siatkówki Łapy

Reklama

Urodzeni w Łapach

Reklama