Kaligrafia – Sztuka Pięknego Pisania
Kaligrafia, wywodząca się z greckiego słowa oznaczającego 'piękne pisanie’, jest sztuką starannego i estetycznego pisania, często zdobionego artystycznie. Jej nauka miała na celu rozwijanie charakteru oraz cierpliwości, a przez długi czas była podstawowym przedmiotem w polskich szkołach, zwłaszcza do lat 60. XX wieku, kiedy to kładziono duży nacisk na doskonalenie pisma odręcznego.
Kaligrafia w Polskiej Szkole Przedwojennej
W XX wieku kaligrafia była nauczana w klasach początkowych jako część zajęć z języka polskiego. Wydawano wiele podręczników, z których najbardziej znanym był podręcznik Stefana Tatucha, a także dzieło autorów: Józefa Czerneckiego, Józefa Szablowskiego i Stefana Tatucha. Podręczniki te podkreślały, że umiejętność pięknego pisania wpływa na życie uczniów, pomagając im unikać nie tylko plam w zeszycie, ale także negatywnych aspektów życia.
Metody Nauczania Kaligrafii
- Poglądowa: Uczniowie obserwowali poprawnie zapisane znaki.
- Pisanie w powietrzu: Kreślenie znaków w powietrzu przed pisaniem w zeszycie.
- Mechaniczna: Ćwiczenia z użyciem kalki lub wzorów.
- Linearna: Używanie linii pomocniczych dla równości pisma.
- Carstairsa: Ćwiczenie ramienia i palców potrzebnych do pisania.
- Pisanie w takt: Wykonywanie ćwiczeń na komendę nauczyciela.
- Genetyczna: Rozkładanie znaków na części składowe w celu zrozumienia ich budowy.
Etapy Nauki Pisania
Nauczanie kaligrafii odbywało się w kilku etapach:
- W klasach pierwszych uczono przepisywania liter bez zwracania uwagi na estetykę.
- Następnie skupiano się na budowie liter oraz ćwiczeniach zapisywania wyrazów.
- Od klasy czwartej wprowadzano trudniejsze odmiany znaków, pisząc w zeszytach z jedną linią.
- W klasach najstarszych zachęcano do ozdabiania liter, co miało rozwijać indywidualny styl pisania.
Pismo, którego uczono w przedwojennych polskich szkołach, przypominało krój copperplate, charakteryzując się pochyleniem oraz zróżnicowaną grubością linii.
