Rozproszenie odpowiedzialności
Rozproszenie odpowiedzialności, znane również jako dyfuzja odpowiedzialności, to zjawisko psychologiczne, które polega na zmniejszeniu prawdopodobieństwa reakcji świadków na sytuacje kryzysowe wraz ze wzrostem liczby osób obserwujących zdarzenie. Mimo że intuicyjnie można przypuszczać, że więcej świadków zwiększa szanse na pomoc, badania wykazują, że jest wręcz przeciwnie.
Przykład ilustrujący zjawisko
Na zatłoczonym peronie, gdy ktoś traci przytomność, wiele osób może przejść obok, nie udzielając pomocy. Prawdopodobieństwo interwencji wzrasta niemal trzykrotnie, gdy tylko jedna osoba jest świadkiem tego zdarzenia. Tego typu sytuacje często określane są jako przejaw znieczulicy społecznej.
Psychologiczne wyjaśnienia
- Rozkład odpowiedzialności: W sytuacji kryzysowej świadkowie mogą czuć, że odpowiedzialność za działanie rozkłada się na wielu, co sprawia, że indywidualnie czują się mniej zobowiązani do reakcji.
- Anonimowość: Osoby w grupie czują się bardziej anonimowe, co wpływa na ich zachowanie i skłonność do działania.
- Niejasność sytuacji: Kryzysowe zdarzenia często są niejasne, co prowadzi do obserwacji reakcji innych. Gdy nikt nie działa, świadkowie mogą dojść do wniosku, że nie należy podejmować działań.
Konformizm i anonimowość
W kontekście rozproszenia odpowiedzialności, poczucie anonimowości sprzyja niemoralnym zachowaniom. Ludzie mogą czuć się mniej odpowiedzialni za swoje działania, co prowadzi do unikania interwencji w sytuacjach wymagających pomocy.
Badania nad zjawiskiem
Psychologowie John Darley i Bibb Latane prowadzili badania dotyczące rozproszenia odpowiedzialności. Ustalili, że kluczowym czynnikiem wpływającym na reakcję świadków jest przyjęcie osobistej odpowiedzialności. Obecność innych świadków znacząco zmniejsza tę odpowiedzialność, jednak wyjątkiem są osoby pełniące określone role społeczne, takie jak liderzy grupy czy lekarze, którzy są bardziej skłonni do działania.
