Kamień filozoficzny
Kamień filozoficzny (łac. lapis philosophorum) to legendarna substancja, poszukiwana przez alchemików, która miała zdolność przekształcania metali nieszlachetnych w szlachetne, jak złoto czy srebro. Termin ten po raz pierwszy użył grecki alchemik Zosimos z Panopolis.
Poszukiwania
Poszukiwania kamienia filozoficznego rozpoczęły się około I wieku n.e. w Egipcie, gdzie rzemieślnicy w świątyniach eksperymentowali z tworzeniem imitacji kamieni szlachetnych. Ich wiedza była tajna, a podejście do materii mistyczne. Uważali, że materia jest święta i posiada duchowy wymiar, czerpiąc z filozofii greckiej, w tym idei Arystotelesa dotyczącej hyle i pneuma.
Właściwości
Kamień filozoficzny miał być substancją umożliwiającą transmutację metali. Utożsamiano go z różnymi symbolami, takimi jak Bazyliszek czy Salamandra, z uwagi na jego niezwykłe właściwości. Był również postrzegany jako kwintesencja, jedność czterech żywiołów.
Transmutacja
Transmutacja metali, znana jako opus magnum, polegała na dodaniu kamienia filozoficznego do metali nieszlachetnych. Proces ten mógł trwać od kilku dni do całego życia alchemika, a jego celem było powrócenie do „pierwszej materii”.
Legendy
Według legend, kamień filozoficzny miał zdolność wytwarzania eliksiru życia, zapewniającego nieśmiertelność. W alchemii chrześcijańskiej utożsamiano go z postacią Jezusa Chrystusa. Wiele znanych postaci, jak Arnold de Villanova czy Michał Sędziwój, próbowało stworzyć ten kamień, a Nicolas Flamel rzekomo odniósł sukces.
Hipotezy
Alchemicy twierdzili, że kamień filozoficzny to lśniąca czerwona substancja, która zmieniała barwy w trakcie syntezy. Nowoczesne badania, prowadzone przez Cornelisa van Nieuwenburga, sugerowały, że pewne substancje mogły odpowiadać opisom kamienia filozoficznego, choć nie były w stanie produkować złota w nadmiarze.
W literaturze i sztuce
Motyw kamienia filozoficznego pojawia się w literaturze, m.in. w książkach Harry Potter i Kamień Filozoficzny oraz Fullmetal Alchemist, gdzie odgrywa kluczową rolę w fabule.
Weryfikacja naukowa
Produkcja złota z innych metali jest możliwa w laboratoriach przy użyciu akceleratorów cząstek lub reaktorów atomowych. Jednakże koszty tej produkcji przewyższają wartość uzyskanego złota, co sprawia, że praktyka ta nie ma ekonomicznego uzasadnienia.
