Tyreotropina (TSH)
Tyreotropina, znana również jako hormon tyreotropowy (TSH), jest hormonem glikoproteinowym o masie cząsteczkowej 28 000 Da, produkowanym przez przysadkę mózgową. Składa się z dwóch podjednostek: alfa i beta. Podjednostka alfa, zawierająca 92 aminokwasy, jest identyczna z podjednostką alfa ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG), natomiast podjednostki beta wykazują pewne różnice, co sprawia, że hCG ma ograniczony wpływ na regulację TSH.
Funkcje i regulacja TSH
TSH wpływa na organizm poprzez:
- zwiększenie masy tarczycy,
- wzrost przepływu krwi przez tarczycę,
- nasilenie produkcji i wydzielania hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny).
Wytwarzanie TSH odbywa się w komórkach tyreotropowych przysadki, a jego wydzielanie jest regulowane przez ujemne sprzężenie zwrotne z hormonami tarczycy. Dodatkowo, wydzielanie TSH jest hamowane przez somatostatynę i dopaminę, a stymulowane przez tyreoliberynę oraz czynniki takie jak stres lub zimno.
Normy stężenia TSH
Prawidłowe stężenie TSH wynosi od 0,27 do 4,2 mili jednostek na litr:
- poniżej 0,1 mj/l – znacząca nadczynność tarczycy,
- 0,1 – 0,27 mj/l – może wskazywać na nadczynność tarczycy (wymagana jest dalsza diagnostyka),
- 0,27 – 4,2 mj/l – prawidłowa funkcja tarczycy,
- powyżej 4,2 mj/l – najczęściej niedoczynność tarczycy.
TSH a ciąża
W czasie ciąży u około 20% kobiet stężenie TSH może być niższe niż norma, często spadając poniżej granicy wykrywalności. Może to być spowodowane nadczynnością tarczycy, taką jak choroba Gravesa-Basedowa, lub przejściową tyreotoksykozą ciążową, która ustępuje w drugim trymestrze. Hormon TSH słabo przechodzi przez łożysko.
