Reklama

Ryż siewny

Ryż siewny (Oryza sativa L.) to jednoroczna roślina zbożowa z rodziny wiechlinowatych, pochodząca z Azji Południowo-Wschodniej. Jest drugim najważniejszym zbożem na świecie, w 2018 roku osiągając produkcję 782 milionów ton, co stanowi podstawę wyżywienia dla jednej trzeciej ludności, zwłaszcza w Azji. 95% zbiorów ryżu siewnego jest przeznaczane na konsumpcję ludzką.

Reklama

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna o wysokości 50–150 cm.
Liście: Dolne liście osiągają do 100 cm długości i 15 mm szerokości.
Kwiaty: Skupione w wiechy, samopylne, z 6 pręcikami.
Owoce: Kłos zawiera 30–100 ziaren, bogatych w skrobię.

Zmienność i odmiany

Ryż siewny dzieli się na dwa podgatunki:

ryż siewny indyjski (Oryza sativa indica)
ryż siewny japoński (Oryza sativa japonica)

Wyróżnia się również rodzaje w zależności od warunków uprawy:

Reklama

Ryż suchy: Uprawiany bez nawadniania, np. w północnych Chinach.
Ryż mokry: Wymaga wody, uprawiany głównie w Indiach i Chinach.

Odmiany ryżu

ryż biały – najpopularniejszy, poddany polerowaniu
ryż brązowy – bogaty w składniki odżywcze
ryż parboiled – zachowuje witaminy dzięki obróbce parą
ryż czarny – bogaty w przeciwutleniacze
ryż czerwony – zawiera dużo błonnika

Zastosowanie

Ryż jest podstawowym składnikiem diety w wielu krajach. Ziarna ryżu, bogate w węglowodany, białko i niektóre witaminy, wykorzystywane są w kuchni jako dodatek do potraw, a także do produkcji mąki, kaszy, alkoholu (np. sake) i innych produktów.

Inne zastosowania

Otręby ryżowe i inne produkty uboczne są wykorzystywane jako karma dla zwierząt, do produkcji oleju, skrobi, a także jako surowiec w przemyśle papierniczym i kosmetycznym.

Uprawa

Ryż jest jedną z najstarszych roślin uprawnych, a jego historia sięga około 5000 r. p.n.e. w Chinach. Wymaga wysokiej temperatury (15–30 °C) oraz odpowiedniej ilości wody do kiełkowania i wzrostu. Największymi producentami ryżu są Chiny, Indie, Japonia, Bangladesz i Indonezja.