Geopolityka
Geopolityka to termin wprowadzony w 1916 roku przez Rudolfa Kjelléna, odnoszący się do interakcji między czynnikami geograficznymi a polityką. Poniżej przedstawione są kluczowe definicje oraz znaczenia tego pojęcia.
Znaczenia geopolityki
- Badanie wpływu geograficznych czynników na politykę zagraniczną.
- Interdyscyplinarna nauka badająca związki między geografią, historią a funkcjonowaniem państw.
- Paradygmat badawczy analizujący politykę międzynarodową z perspektywy geograficznej.
- Metoda stosowania wiedzy geograficznej i politycznej do realizacji celów państwowych.
- Kategoria analizy państw według teorii Kjelléna, dzieląca się na fizjopolitykę i morfopolitykę.
Definicje
W literaturze można znaleźć różne definicje geopolityki, m.in. jako nauki badającej relacje między cechami geograficznymi a polityką państw oraz jako zastosowanie wiedzy geograficznej do polityki światowej.
Subdyscypliny geopolityki
- Astropolityka
- Astrostrategia
- Geoekonomia
- Geohistoria
- Geostrategia
Geneza geopolityki
Geopolityka wyłoniła się pod koniec XIX wieku, głównie dzięki pracom Kjelléna oraz innych myślicieli takich jak Ratzel, Mahan, Mackinder i Haushofer. Ich koncepcje, dotyczące m.in. rywalizacji mocarstw oraz znaczenia geograficznych determinant w polityce, ukształtowały klasyczne podejście do geopolityki.
Geopolityka w Polsce
Polska geopolityka akademicka zrodziła się na przełomie XIX i XX wieku, za sprawą Eugeniusza Romera. Jego prace, takie jak „Rola rzek w historii i geografii narodów”, pozostają aktualne. W Polsce działają różne instytucje, takie jak Polskie Towarzystwo Geopolityczne oraz Instytut Geopolityki. Od 2022 roku geopolitykę można studiować na Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Czasopisma
W Polsce ukazuje się czasopismo naukowe Geopolityka. Półrocznik Instytutu Geopolityki, założone przez Leszka Sykulskiego.
Bibliografia
- Moczulski, Leszek. Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa 1999.
- Sykulski, Leszek. Geopolityka. Skrypt dla początkujących, Częstochowa 2014.
