Mesjanizm: Definicja i Geneza
Mesjanizm to nadzieja związana z końcem świata, szczególnie w religii Izraela, dotycząca nadejścia mesjańskiej epoki, charakteryzującej się wolnością polityczną, moralną doskonałością oraz szczęściem ludu Izraela i całej ludzkości. Oczekiwanie mesjańskie związane jest z pojawieniem się Mesjasza, który ma zbawić świat. Idea ta jest obecna w Biblii hebrajskiej oraz Talmudzie, a także stanowi fundament chrześcijaństwa, którego nazwa oznacza „Mesjasz”.
Rodzaje Mesjanizmu w Biblii Hebrajskiej
W Biblii hebrajskiej wyróżnia się trzy główne odmiany mesjanizmu:
- Mesjanizm Królewski: Oczekiwanie na mesjasza z dynastii Dawida, który przyniesie zbawienie ludowi Izraela (np. proroctwo Natana w 2 Sm 7,1-16).
- Mesjanizm Prorocko-Kapłański: Skupienie na osobie wybrańca, niekoniecznie pochodzącego z dynastii, z podkreśleniem roli proroka lub cierpiącego Sługi Jahwe (Pwt 18,15).
- Mesjanizm Apokaliptyczny: Osobista postać Syna Człowieczego, który przychodzi na obłokach i otrzymuje władzę nad światem (Dn 7,14).
Mesjanizm w Chrześcijaństwie
Mesjanizm był kluczowym tematem wczesnego chrześcijaństwa, a wiara w Jezusa jako Mesjasza stanowiła podstawę przejścia z judaizmu do chrześcijaństwa. Wczesne świadectwa ukazują, że uznanie Jezusa za Mesjasza było determinantą przynależności do wspólnoty żydowskiej.
Oczekiwanie na Mesjasza w Uroczystościach Paschalnych
Oczekiwanie na przyjście Mesjasza było ważnym elementem tradycji sederu paschalnego, co przeszło do chrześcijańskiej Paschy. Z czasem, w kontekście nauczania Jezusa, fokus przesunął się na Jego powrót, a nie na przyjście jako takie.
Mesjanizm w Filozofii i Literaturze
Inspirowane religią idee mesjanistyczne pojawiały się również w filozofii i literaturze, często w odmiennym kontekście od tradycji religijnych. Mesjanizmy filozoficzne rozkwitały w XIX wieku, łącząc w sobie aspekty religijne i polityczne, a ich wyrazem są dzieła wielu myślicieli, w tym polskich mesjanistów, którzy łączyli ideę zbawienia z wyzwoleniem narodowym.
Podsumowanie
Mesjanizm, zarówno w tradycji żydowskiej, jak i chrześcijańskiej, stanowił istotny element oczekiwań eschatologicznych, które miały wpływ na rozwój myśli religijnej i społecznej. W różnych formach, od religijnych po filozoficzne, mesjanizm odzwierciedlał pragnienie ludzkości do zbawienia i nadziei na lepszą przyszłość.
