Prokuratura Krajowa otrzymała od komisji śledczej, badającej tzw. aferę wizową, wnioski o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez 11 osób. Przewodniczący komisji Marek Sowa ogłosił, że wśród zgłoszonych znajdują się m.in. Mateusz Morawiecki, Mariusz Kamiński oraz Zbigniew Rau.
Raport końcowy komisji i podejrzenia
Na początku grudnia komisja przyjęła raport końcowy, w którym zdecydowała o zawiadomieniu prokuratury. „Dzisiaj kierujemy do Prokuratury Krajowej zawiadomienia dotyczące 11 osób, w tym Zbigniewa Raua, Mateusza Morawieckiego, Mariusza Kamińskiego, Jadwigę Emilewicz, Andrzeja Stróżnego oraz Lecha Kołakowskiego. Prawo musi obowiązywać wszystkich” — napisał Sowa na platformie X, dołączając zdjęcia dokumentów kierowanych do prokuratury.
W raporcie zaznaczono, że Polska stała się polem do „visa shopping”, co wiązało się z poszukiwaniem najłatwiejszych ścieżek do krajów strefy Schengen. Komisja krytycznie oceniła brak strategii migracyjnej oraz zastępowanie roli konsulów przez wytyczne wydawane przez wysokich urzędników MSZ. Również wspieranie wybranych firm i osób w procesie ubiegania się o wizy oraz stosowanie nieformalnych „szybkich ścieżek” stały się standardem.
Kto odpowie za nieprawidłowości?
Najważniejsze zarzuty dotyczą byłego szefa MSZ Zbigniewa Raua, któremu przypisano nadużycia związane z decyzją o rozwoju Centrum Decyzji Wizowych. Komisja oceniła, że jego działania nie miały uzasadnienia merytorycznego ani organizacyjnego.
Inni urzędnicy również stanęli w obliczu poważnych oskarżeń. Mateusz Morawiecki oraz Jadwiga Emilewicz zostali oskarżeni o nadużycia i brak dopełnienia obowiązków przy realizacji programu Poland Business Harbour, który zakładał uproszczoną procedurę wizową. Zawiadomienie dotyczy też Justyny Orłowskiej, byłej pełnomocniczki premiera ds. GovTech.
Kolejny wniosek odnosi się do Macieja Karasińskiego, byłego dyrektora Służby Zagranicznej, który rzekomo zawarł niekorzystne umowy najmu dla centrów wizowych w Łodzi i Kielcach. Byli dyrektorzy Departamentu Konsularnego MSZ, Marcin Jakubowski i Beata Brzywczy, są też objęci zawiadomieniem za nielegalne działania wpływające na wydawanie wiz.
Reakcja PiS na raport
Byli szefowie MSWiA Mariusz Kamiński i Andrzej Stróżny zostali oskarżeni o niedopełnienie obowiązków w związku z informacjami o przestępczym procederze. Ponadto, zawiadomienia obejmują Lecha Kołakowskiego i jego współpracownika Macieja Lisowskiego za ingerencje w proces wizowy oraz podejmowanie nieuprawnionych działań.
Przedstawiciele PiS wnieśli zdanie odrębne do raportu, twierdząc, że nieprawidłowości związane z wizami były odkryte jeszcze za rządów ich partii. „To była sprawa marginalna, z tego próbowano zrobić aferę, a my mamy do czynienia z odgrzewanymi kotletami” — komentował Mariusz Błaszczak, podkreślając, że sytuacja jest mocno przesadzona.
