Dezynfekcja: Definicja i Cel
Dezynfekcja to proces mający na celu eliminację drobnoustrojów i ich przetrwalników. Działa na formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Zdezynfekowany materiał nie jest koniecznie jałowy. W przeciwieństwie do antyseptyki, dezynfekcja odnosi się do przedmiotów i powierzchni użytkowych.
Czynniki wpływające na efektywność dezynfekcji
Efektywność dezynfekcji zależy od trzech głównych czynników:
- Drobnoustroje: gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna.
- Środek dezynfekcyjny: właściwości chemiczne, stężenie, czas działania.
- Środowisko: temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, poziom kationów.
Metody dezynfekcji
Dezynfekcję można przeprowadzać przy użyciu różnych metod, w tym:
Czynniki fizyczne
- Para wodna: używana do dezynfekcji sprzętu i odzieży w temperaturze 100–105 °C pod zmniejszonym ciśnieniem.
- Promieniowanie UV: stosowane do odkażania powietrza i powierzchni w długości fali 256 nm.
- Ultradźwięki: fale o częstotliwości powyżej 20 kHz generują kawitację, eliminując zanieczyszczenia i drobnoustroje.
Czynniki chemiczne
- Czwartorzędowe sole amoniowe
- Alkohole (np. etylowy, izopropylowy)
- Aldehydy (np. formaldehyd, aldehyd glutarowy)
- Związki fenolowe (np. krezol, rezorcynol)
- Biguanidy (np. chlorheksydyna)
- Związki metali ciężkich (np. srebro, miedź)
- Związki halogenowe (np. jodyna, chloramina)
- Fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny
- Utleniacze (np. nadtlenki, ozon)
- Tenzydy (np. mydła)
- Kwasy i zasady
Znaczenie czasu i stężenia
Wydajność dezynfekcji wzrasta wraz z wydłużeniem czasu działania i zwiększeniem stężenia środka dezynfekcyjnego. Warto również pamiętać, że środki chemiczne zazwyczaj nie działają w suchym środowisku, co ma istotne znaczenie w procesie dezynfekcji powietrza.
