Buddyzm tybetański
Buddyzm tybetański, znany również jako lamaizm, jest główną religią Tybetu oraz sąsiednich regionów, takich jak Bhutan, Nepal, Sikkim i Ladakh. Ustanowiony jako religia państwowa przez króla Trisong Decena w VIII wieku, buddyzm tybetański zachował wszystkie trzy główne nurty buddyzmu: hinajanę, mahajanę i wadżrajanę.
Pochodzenie
Buddyzm tybetański wywodzi się z rozwoju buddyzmu w regionach Indii, Nepalu, Pakistanu, Bangladeszu i Afganistanu. W Tybecie szczególnie rozwinięte są tantr wadżrajany oraz przekazy hinajany i mahajany, które są zebrane w Kangjurze i Tengjurze. Istnieje także przekaz dzogczen, obecny w buddyzmie tybetańskim oraz w religii bön.
Historia
Powstanie buddyzmu w Tybecie miało miejsce w kontekście rozwoju buddyzmu tantrycznego w sąsiednich krajach. Król Songcen Gampo w VII wieku sprowadził posągi Buddy, a jego następca, Trisong Decen, ustanowił buddyzm jako religię państwową. W XI wieku nastąpiło odrodzenie buddyzmu poprzez „nowożytne przekazy” (sarma), które dały początek tradycjom sakja, kagju i gelug.
Główne tradycje
- ningma (starożytna tradycja)
- kagju (z Karmapą na czele)
- sakja (na czele z Sakja Tridzin)
- gelug (z dalajlamą na czele)
Dodatkowo wyróżnia się religię bön, uznawaną za piątą główną tradycję Tybetu.
Osiem wielkich systemów praktyk
Buddyzm tybetański dzieli się na osiem systemów praktyk, które obejmują zarówno starożytne, jak i nowożytne przekazy, umożliwiające praktykom osiągnięcie różnych celów duchowych.
Współczesny rozwój
Po inwazji na Tybet w 1950 roku, wielu mistrzów buddyzmu tybetańskiego udało się na emigrację. W Dharamsali utworzono Centralny Rząd Tybetański, a buddyzm tybetański zaczął się rozwijać na Zachodzie. Mistrzowie tacy jak Trungpa Rinpocze oraz Tupten Jesie przyczynili się do popularyzacji tej tradycji.
Święta i miejsca kultu
Buddyści tybetańscy obchodzą różne święta, w tym główne związane z życiem Buddy Siakjamuniego oraz tradycyjne festiwale, takie jak Losar (Tybetański Nowy Rok). Miejsca kultu obejmują Lumbini, Bodh Gaya i górę Kajlas, a także znany pałac Potala w Lhasie.
Buddyzm tybetański w Polsce
Buddyzm tybetański zyskał popularność w Polsce od lat 70. XX wieku, z inicjatywami takimi jak Stowarzyszenie Buddyjskie Karma Kagyu oraz różne grupy praktykujące różne tradycje buddyzmu tybetańskiego. W Darnkowie działa świątynia Związku Buddyjskiego Khordong, a w Grabniku Centrum Kultury Buddyjskiej.
