Muszkenum w Babilonii
Muszkenum to klasa społeczna w Babilonii z czasów Hammurabiego (około XVIII wieku p.n.e.), znajdująca się pomiędzy dwoma innymi klasami: awilum, czyli wolnymi obywatelami, a wardum, czyli niewolnikami. Niewiele informacji o muszkenach zachowało się w źródłach pisanych, co sugeruje ich marginalną rolę w społeczeństwie babilońskim.
Status społeczny muszkenów
Status muszkenów był złożony, a członkowie tej grupy różnili się zarówno majątkowo, jak i społecznie. Wśród muszkenów można było znaleźć:
- Najbiedniejszych dzierżawców ziemi, którzy dostarczali opłaty w naturze w zamian za przydziały.
- Urzędników pełniących służbę na dworze królewskim, którzy otrzymywali przydziały ziemi, lecz nie mogli jej sprzedać.
Nie znaleziono zapisów prawnych zakazujących muszkenom posiadania prywatnych działek, ani regulacji ograniczających awilów w pełnieniu służby na dworze. To prowadzi do przypuszczenia, że granice między muszkenami a awilami były płynne.
Regulacje prawne
Niektóre zapisy w Kodeksie Hammurabiego wyraźnie oddzielają muszkenów od awilów, jednak według Marka Stępnia dotyczyły one najbiedniejszych przedstawicieli muszkenów. W innych przypadkach muszkeni byli traktowani na równi z awilami w świetle prawa.
Podsumowanie
Muszkenum stanowiło istotny, choć często niedoceniany element babilońskiego społeczeństwa, z różnorodnością statusu i ról społecznych. Jego status prawny pozostawał niejasny, a regulacje dotyczące tej grupy były ograniczone.
Bibliografia
- Contenau G., Życie codzienne w Babilonie i Asyrii, Warszawa 1963.
- Pędracki M., Przepisy prawne najstarszych „kodeksów” mezopotamskich ustanawiające kary dla ludzi wolnych, „Analecta” 12 (1997) nr 6/2, s. 7–41.
