Publius Terentius Afer
Publius Terentius Afer, znany jako Terencjusz, był rzymskim komediopisarzem, który żył w latach 195–159 p.n.e. Jego komedie są jednymi z nielicznych, które przetrwały do dzisiejszych czasów, obok dzieł Plauta.
Życiorys
Terencjusz pochodził z Kartaginy, prawdopodobnie z fenickiej rodziny. Jako niewolnik Publiusza Terencjusza Lukana, otrzymał solidne wykształcenie i szybko ujawnił swój talent literacki, co doprowadziło do jego wyzwolenia. W Rzymie stał się częścią literackiego kręgu Scypiona. W latach 166-160 p.n.e. wystawił sześć komedii.
W 160 p.n.e. wyruszył w podróż do Azji Mniejszej i nie powrócił do Rzymu. Istnieją różne teorie dotyczące jego zniknięcia; niektórzy twierdzą, że zginął w katastrofie morskiej, a inni, że zmarł po wiadomości o zaginięciu swoich dzieł.
Jego słynne powiedzenie „Człowiekiem jestem; nic, co ludzkie, nie jest mi obce” stało się inspiracją dla wielu myślicieli renesansowych.
Dzieła
Komedie Terencjusza można podzielić na dwie grupy w zależności od greckich pierwowzorów:
- Komedie wzorowane na Menandrze:
- Dziewczyna z Andros (166 p.n.e.)
- Eunuch (161 p.n.e.)
- Sam siebie karzący (163 p.n.e.)
- Bracia (160 p.n.e.)
- Komedie wzorowane na Apollodorze:
- Formion (161 p.n.e.)
- Teściowa (165 p.n.e.)
Największy sukces odniosła komedia Eunuch, natomiast Hecyra była najgorzej przyjęta przez publiczność.
Tematyka jego utworów skupia się głównie na miłosnych perypetiach młodych Ateńczyków, z motywami rozłąki i odnalezienia.
Kontrowersje i dziedzictwo
W starożytności Terencjusz był oskarżany o to, że nie był autorem swoich dzieł. Mimo że był młodszy od Plauta, nigdy nie zyskał jego popularności, ale jego sztuki szybko znalazły się w kanonie lektur szkolnych, co przyczyniło się do ich zachowania.
W epoce renesansu zainteresowanie jego twórczością wzrosło, a w XVIII wieku powstał gatunek komedii płaczliwej, inspirowany jego dziełami.
