Newiusz

Gnejusz Newiusz

Gnejusz Newiusz (łac. Gnaeus Naevius) był rzymskim poetą, urodzonym najprawdopodobniej w Kapui w Kampanii, zmarłym około 201 p.n.e. w Utyce (Afryka Północna). Jego życie zawodowe związane było z I wojną punicką (264-241 p.n.e.), a od 235 p.n.e. zaczął pisać sztuki teatralne, obejmujące zarówno komedie, jak i tragedie.

Twórczość

Newiusz wystawił swoją pierwszą sztukę w Rzymie w 235 p.n.e. Jego prace przeważnie były przeróbkami dramatów greckich, jednak tworzył także oryginalne komedie o tematyce rzymskiej, znane jako fabula togata. Wprowadził do rzymskiej literatury formę fabula praetexta, tragedię o tematyce narodowej.

Do najważniejszych osiągnięć Newiusza należy:

• Tworzenie pierwszych rzymskich tragedii mitologicznych, takich jak Romulus.
• Prace o tematyce historycznej, np. Clastidium, opisujące zwycięstwo nad Galami.
• Napisanie eposu Bellum Poenicum, dotyczącego I wojny punickiej, który wpłynął na Eneidę Wergiliusza.

Problemy i śmierć

Newiusz naraził się rodowi Cecyliuszy Metellów oraz Scypionowi Afrykańskiemu z powodu złośliwych aluzji w swoich utworach. W 206 p.n.e. został uwięziony i skazany na karę pręgierza. Po uwolnieniu osiedlił się w Utyce, gdzie zmarł. Z jego twórczości przetrwały jedynie niepełne fragmenty oraz tytuły dramatów.

Zachowane tytuły i fragmenty

Zachowało się około 35 tytułów jego sztuk oraz około 140 fragmentów, które stanowią ważny wkład w rzymską literaturę i teatr.

Podsumowanie

Gnejusz Newiusz był pionierem w rzymskiej dramaturgii, wprowadzając nowe formy i tematy, które miały wpływ na rozwój literatury rzymskiej. Jego prace, mimo że w dużej mierze zaginęły, pozostają istotnym elementem dziedzictwa kulturalnego starożytnego Rzymu.