Hormon wzrostu (GH)
Hormon wzrostu, znany jako GH (od ang. growth hormone) lub somatotropina, to białko złożone z 191 reszt aminokwasowych. Jego struktura chemiczna różni się od odpowiedników w innych gatunkach.
Regulacja wydzielania
Wydzielanie hormonu wzrostu jest regulowane przez somatoliberynę, która je stymuluje, oraz somatostatynę, która je hamuje.
Działanie
Hormon wzrostu pełni kluczową rolę w organizmie, stymulując produkcję somatomedyn (IGF-1 i IGF-2) w wątrobie oraz innych tkankach. Jego główne działanie obejmuje:
- Przyrost masy ciała oraz wzrastanie poprzez stymulację chondrogenezy i osteogenezy.
- Wpływ na gospodarkę węglowodanową, indukując glikogenolizę i zwiększając uwalnianie glukozy z wątroby.
- Stymulację lipolizy w tkance tłuszczowej, co prowadzi do zwiększenia stężenia wolnych kwasów tłuszczowych w osoczu.
Rola w patologii
Nieprawidłowe wydzielanie hormonu wzrostu może prowadzić do:
- Gigantyzmu u dzieci, gdy wydzielanie występuje przed zakończeniem wzrostu kośćca.
- Akromegalii u dorosłych.
Brak lub niedobór GH u dzieci może prowadzić do karłowatości przysadkowej.
Hormon wzrostu jako lek
Substytucyjne podawanie ludzkiego hormonu wzrostu stosuje się w leczeniu karłowatości przysadkowej oraz w przypadkach genetycznie uwarunkowanej niskorosłości, takich jak zespół Turnera czy zespół Pradera-Willego. W trakcie terapii mogą wystąpić powikłania, takie jak łagodne nadciśnienie śródczaszkowe.
Podsumowanie
Hormon wzrostu odgrywa kluczową rolę w wzroście i metabolizmie. Jego nadmiar lub niedobór prowadzi do poważnych zaburzeń, a jego zastosowanie terapeutyczne może przynieść korzyści w leczeniu pewnych schorzeń.
