Krzyż Żelazny

Krzyż Żelazny

Krzyż Żelazny (niem. Eisernes Kreuz, EK) to pruskie, a następnie niemieckie odznaczenie wojskowe, przyznawane za męstwo na polu walki oraz za osiągnięcia dowódcze. Został ustanowiony 10 marca 1813 roku przez króla Prus Fryderyka Wilhelma III podczas wojen napoleońskich.

Historia

Odznaczenie miało na celu wsparcie morale społeczeństwa i zastąpienie elitarnych orderów przeznaczonych tylko dla szlachty. Pierwsze Krzyże wręczono 21 kwietnia 1813 roku, a ich projektantem był architekt Karl Friedrich Schinkel. Krzyż, wykonany z czarnego żeliwa, stał się ważnym symbolem Prus i Niemiec.

W latach 1813-1814 przyznano 6639 Krzyży II klasy, a do 1817 roku łącznie 16 tys. Krzyży Żelaznych. W XIX wieku wprowadzono prawo do specjalnych emerytur dla odznaczonych. Krzyż był również umieszczony w kwadrydze nad Bramą Brandenburską w Berlinie.

W 1870 roku Krzyż Żelazny został reaktywowany przez cesarza Wilhelma I w kontekście wojny z Francją. Zmieniono detale, a liczba nadanych odznaczeń nie była ograniczona. Kolejna reaktywacja miała miejsce w czasie I wojny światowej, a podczas niej przyznano ponad 5 milionów Krzyży II klasy i 288 tysięcy Krzyży I klasy.

Baretki Krzyża Żelaznego

• 1813-1918: Baretka dla II klasy – czarna z dwoma białymi paskami. Wersja dla niewalczących miała odwrotne barwy.
• 1939-1945: Baretka dla II klasy – czarna z dwoma białymi paskami, z okuciem dla ponownych nadania.
• Po 1957: Zdenazyfikowane baretki dla II klasy (gładka wstążka) i I klasy (miniaturka krzyża bez swastyki).

Krzyż honorowy Bundeswehry za Waleczność

W 2008 roku, w kontekście misji NATO i ONZ, zaczęto dyskutować o ponownym wprowadzeniu odznaczenia za odwagę. Ostatecznie, Krzyż Żelazny nie został przywrócony ze względu na jego historyczne konotacje. Zamiast tego, wprowadzono Krzyż honorowy Bundeswehry za Waleczność, który ma na celu docenienie męstwa żołnierzy podczas misji pokojowych. Nowe odznaczenie przypomina kształtem Krzyż Żelazny, ale jest w złotym kolorze.

Odznaczeni

Krzyż Żelazny był przyznawany zarówno niemieckim żołnierzom, jak i sojusznikom, w tym polskim Legionom, ciesząc się dużym prestiżem.