Szpik kostny
Szpik kostny to miękka, gąbczasta tkanka znajdująca się w jamach kości długich oraz w małych przestrzeniach istoty gąbczastej kości. U dorosłych masa szpiku wynosi około 2,5 kg.
Budowa i funkcje
Szpik kostny dzieli się na dwa typy:
- Szpik kostny żółty: Zawiera głównie komórki tłuszczowe i jest hemopoetycznie nieczynny. Jego obecność wzrasta z wiekiem.
- Szpik kostny czerwony: Odpowiada za produkcję elementów morfotycznych krwi, takich jak erytrocyty, granulocyty i trombocyty. U płodu i noworodka wypełnia wszystkie kości, jednak u dorosłych występuje głównie w kościach płaskich (mostek, kręgi, żebra, czaszka, miednica, łopatki) oraz w nasadach kości długich.
W przypadku niedokrwistości szpik żółty może zostać zastąpiony czerwonym. Podstawową jednostką budulcową szpiku jest tkanka siateczkowata oraz naczynia włosowate o specjalnej budowie. W szpiku znajdują się następujące komórki:
- erytroblasty
- komórki tłuszczowe
- megakariocyty
- mielocyty
- osteoblasty
- osteoklasty
Szpik zawiera również nerwy i naczynia chłonne.
Badanie szpiku kostnego
Badania diagnostyczne szpiku kostnego polegają na jego pobraniu, co można zrealizować dwiema metodami: biopsją aspiracyjną i trepanobiopsją. Wskazania do wykonania badania są różnorodne. Zwykle wykonuje się mikroskopowe badanie rozmazu szpiku kostnego (mielogram) oraz inne analizy, takie jak badania cytochemiczne.
Choroby związane z patologią szpiku kostnego
Do chorób związanych z zaburzeniami szpiku kostnego należą:
- pancytopenia
- niedokrwistości
- zaburzenia układu białokrwinkowego, w tym białaczki i granulocytopenia
- małopłytkowość
- szpiczak mnogi i inne paraproteinemie
- zespoły mielodysplastyczne
