Romowie – definicja i pochodzenie
Romowie, znani również jako Cyganie, to nieterytorialny naród o indyjskim pochodzeniu, tworzący diasporę na całym świecie. Charakteryzują się różnorodnością językową i kulturową, a także tradycjami nomadycznymi. Wspólnym elementem ich kultury jest przestrzeganie zasad romanipen, które mogą różnić się między grupami.
Etymologia nazw
Nazwa „Romowie” pochodzi od romskiej terminologii, a „Cyganie” może mieć powiązania z heretycką sektą atynganów w Bizancjum. Inne określenia wiążą ich z Egiptem lub pochodzeniem z Czech, co jest efektem średniowiecznych przekonań o ich egipskim pochodzeniu.
Populacja
Szacuje się, że liczba Romów wynosi od 8 do 15 milionów, z największymi skupiskami w Europie, głównie na Bałkanach, w Europie Wschodniej i Centralnej. W Polsce mieszka około 13 tysięcy Romów, głównie w województwach małopolskim, dolnośląskim, śląskim i mazowieckim.
Historia
Etnogeneza Romów rozpoczęła się w Indiach około 500 roku n.e. W wyniku migracji, związanych z konfliktami zbrojnymi, Romowie opuścili Indie. Ich obecność w Europie datuje się na XIV wiek, kiedy to zaczęli osiedlać się na Bałkanach, a następnie w Europie Zachodniej.
Romowie w Europie i poza nią
Romowie poddani byli prześladowaniom i dyskryminacji, zwłaszcza w XVI wieku, kiedy wprowadzano ustawodawstwo wymierzone przeciwko nim. W XIX wieku wielu Romów emigrowało do Ameryki Północnej i Południowej. Po II wojnie światowej Romowie doświadczyli masowych prześladowań, a ich sytuacja w Europie Wschodniej pogorszyła się w wyniku działań reżimów komunistycznych.
Współczesność
Obecnie Romowie borykają się z uprzedzeniami i marginalizacją. W wielu krajach następuje jednak proces integracji, a także rozwój organizacji broniących ich praw. W 1971 roku odbył się I Światowy Kongres Romów, a w 2011 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję na rzecz integracji tej mniejszości.
Edukacja i tożsamość narodowa
Romowie często mają ograniczony dostęp do edukacji, co wpływa na ich możliwości zawodowe. Zmiany w społeczeństwie oraz presja kultury masowej zagrażają ich tożsamości narodowej i językowi. Wiele tradycyjnych wartości jest zagrożonych, a przymusowa asymilacja prowadzi do utraty kulturowych korzeni.
Przestępczość i stereotypy
Romowie często stają się ofiarami stereotypów dotyczących przestępczości. Badania pokazują, że istnieje znaczna niechęć do Romów, co jest związane z negatywnymi skojarzeniami. W niektórych krajach odsetek Romów w więzieniach jest znacznie wyższy niż wśród innych obywateli.
