Podhale – region kulturowy
Podhale to góralski region w południowej Polsce, położony u północnego podnóża Tatr, w dorzeczu górnego Dunajca. Należy do Małopolski i obejmuje Kotlinę Podhala, która na południu wkracza w Tatry. Nazwa „Podhale” wywodzi się z XIX wieku i odnosi się do terenów znajdujących się u stóp Tatr, co oznacza „pod halami”.
Położenie
Północną granicę Podhala wyznaczają Gorce. W regionie można spotkać rozległe torfowiska oraz stożki napływowe. Podhale dzieli się na dwie części: Skalną, obejmującą obszar od Brzegów i Bukowiny po Zakopane oraz Niżną, do której należą gminy takie jak:
- gmina Szaflary
- gmina Spytkowice
- Zakopane
Kultura
Region ten charakteryzuje się bogatą kulturą ludową, która rozwinęła się dzięki swobodzie góralskiej społeczności, uwolnionej od powinności pańszczyźnianych. Kultura Podhala jest zróżnicowana i nawiązuje do tradycji ludowych, podobnie jak w innych polskich regionach, takich jak Kurpie czy Łowicz.
Historia
Początki osadnictwa na Podhalu sięgają XIII wieku. W 1251 roku książe Henryk Brodaty zezwolił na osiedlanie kolonistów niemieckich w lasach otaczających rzeki Ostrowsko, Dunajec i Czarny Dunajec. W XVII wieku region był świadkiem licznych buntów chłopskich, w tym:
- powstanie chłopskie na Podhalu (1630–1633)
- powstanie chłopskie pod wodzą Kostki-Napierskiego (1651)
- powstanie chłopskie na Podhalu (1669–1670)
Słynne postacie z historii Podhala
W regionie Podhala żyły znane postacie, które przyczyniły się do jego historii i kultury, jednak ich szczegóły nie zostały tutaj opisane.
