Leszek Biały
Leszek Biały (1184/1185 – 24 listopada 1227) był księciem krakowskim i sandomierskim, synem Kazimierza II Sprawiedliwego. Po śmierci ojca w 1194 roku, mając zaledwie 9-10 lat, znalazł się pod regencją matki i współregentów. Jego rządy były pełne zawirowań związanych z walką o sukcesję i konfliktem z Mieszkiem III Starym.
Walka o sukcesję
Po śmierci Kazimierza II, Mieszko III Stary, nie mogąc pogodzić się z utratą tronu krakowskiego, postanowił przywrócić swoje rządy siłą. W 1195 roku doszło do bitwy nad Mozgawą, która zakończyła się nierozstrzyganie, a Leszek utrzymał władzę dzięki pomocy sojuszników. W 1198 roku, po zawarciu umowy z Heleną Znojemską, Leszek ustąpił Mieszkowi III.
Sprawy ruskie
W latach rządów Leszka, jego polityka koncentrowała się na sprawach ruskich. Po udanej wyprawie przeciw Romanowi włodzimierskiemu w 1199 roku, sojusz z nim został zerwany. Po śmierci Romana, Leszek i jego brat Konrad musieli zmagać się z nowymi konfliktami, które obejmowały także interwencje Węgier.
Konflikt z Władysławem Laskonogim
Po usunięciu Władysława Laskonogiego, Leszek stanął w obliczu nowych wyzwań politycznych, m.in. związanych z papieską bullą uznającą Mieszka Plątonogiego jako pretendent do tronu krakowskiego. Po zamachu na Leszka w 1227 roku, jego śmierć spowodowała chaos w polityce polskiej.
Zbrodnia gąsawska
W wyniku zamachu w Gąsawie, Leszek został zabity przez Świętopełka pomorskiego. Jego śmierć zmieniła układ sił w Polsce, a jego brat Konrad oraz inni pretendenci do władzy wkrótce rozpoczęli walkę o tron.
Rodzina i dziedzictwo
Leszek był żonaty z Grzymisławą, córką księcia łuckiego. Mieli dwoje dzieci: Salomeę i Bolesława V Wstydliwego. Po jego śmierci, chaos polityczny doprowadził do konfliktu o władzę, co miało długofalowe konsekwencje dla Polski.
Fundacje
- Kościół św. Wacława w Radomiu
Leszek Biały w literaturze
Postać Leszka Białego została uwieczniona w literaturze, m.in. w powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego „Waligóra”.
Podsumowanie
Leszek Biały, mimo burzliwych rządów i licznych konfliktów, był kluczową postacią w historii Polski, a jego śmierć zapoczątkowała nowy rozdział w zmaganiach o władzę w kraju.
