Dziwożona – Demon Żeński w Wierzeniach Słowiańskich
Dziwożona, znana również jako boginka lub mamuna, to żeński demon z dawnych wierzeń Słowian. Jej nazwa wywodzi się z języka słowackiego, gdzie „diva lena” lub „divá žena” oznacza „dziką kobietę”. Termin ten zyskał popularność w Polsce dzięki powieści Zygmunta Kaczkowskiego z 1855 roku.
Etymologia i Regionalizmy
W różnych regionach występują różne warianty nazwy dziwożony:
- Czechy: diva žena
- Huculi: dykaja żena
- Łużyczanie: wódna żona
- Ruś Czerwona: bohynie
Dziwożona jest często mylona z mamuną i boginką. W tradycji górali tatrzańskich termin „dziwożona” był powszechnie używany, podczas gdy wśród górali słowackich znajdowało się określenie „diva lena”. Dziwożony były przedstawiane jako istoty z wydłużonymi piersiami, które używały ich do prania bielizny.
Obrzędy i Opowieści
Wierzono, że aby odzyskać porwane dziecko, należało wynieść je na pole i wykonać specjalny rytuał, w tym obicie dziecka rózgą oraz oblanie wodą ze skorupki jajka, przy wypowiadaniu słów: „Odbierz swoje, oddaj moje”. Taki obrzęd miał przyciągnąć dziwożonę, która w odpowiedzi na płacz dziecka miała oddać porwanego noworodka.
Regionalne opowieści o dziwożonach zawierają też inne motywy, takie jak:
- Uratowanie kobiety uprowadzonej przez dziwożonę, która planuje ucieczkę z pomocą napotkanego mężczyzny.
- Złapanie dziwożony, która zostawia swoją czerwoną czapeczkę i regularnie wraca po nią.
Bibliografia
- B. i A. Podgórscy: Wielka Księga Demonów Polskich — leksykon i antologia demonologii ludowej, Wydawnictwo KOS, Katowice 2005.
Dziwożona pozostaje fascynującym elementem polskiej mitologii, ukazującym bogactwo dawnych wierzeń i tradycji słowiańskich.
