Ballada – Gatunek Literacki
Ballada to gatunek synkretyczny, łączący elementy liryki, epiki i dramatu. Jej tematyka często dotyczy niezwykłych wydarzeń, a nazwa wywodzi się od włoskiego słowa ballare, co oznacza „tańczyć”. Ballada romantyczna nawiązuje do ludowych pieśni z XIII i XIV wieku, które zyskały popularność w Danii i Szkocji, a w XVIII wieku były odkrywane przez miłośników folkloru.
Cechy Ballad Romantycznych
- Obecność ludowości (mieszkańcy wsi, symbolika ludowa)
- Dialogi, szczególnie w balladach poświęconych zmarłym
- Postacie fantastyczne (nimfy, rusałki, duchy)
- Przysłowia i złote myśli, kształtujące moralnie ludzi
- Przyroda jako żywy bohater
- Stylizowany język ludowy (elementy mowy potocznej i gwary)
- Charakter opowieści ludowej
- Solidaryzacja autora z ludem
- Synkretyzm rodzajowy (połączenie epiki, liryki i dramatu)
Rola Przyrody w Balladzie
- Tło dla wydarzeń
- Tworzy tajemniczy i groźny nastrój
- Stanowi siłę sprawczą wydarzeń
- Pełni rolę surowego trybunału osądzającego ludzi
- Wzmacnia wartości takie jak wierność, lojalność, honor
- Łączy świat ludzki z naturalnym
Przykłady Polskich Ballad
Do znanych polskich ballad należą „Pani Twardowska” oraz „Świtezianka” autorstwa Adama Mickiewicza, zawarte w zbiorze Ballady i romanse. Innym przykładem jest utwór Toman a lesní panna z cyklu Ohlas písní českých Františka Ladislava Čelakovskiego.
