Adam Asnyk – Życiorys i Twórczość
Adam Prot Asnyk, znany również jako „Jan Stożek” oraz „El…y”, urodził się 11 września 1838 roku w Kaliszu, a zmarł 2 sierpnia 1897 roku w Krakowie. Był polskim poetą, eseistą, dramatopisarzem i publicystą. W czasie powstania styczniowego (1863–1864) był członkiem Rządu Narodowego. W 1866 roku uzyskał doktorat z filozofii, a w latach 1889–1894 był redaktorem dziennika „Nowa Reforma”. Był również inicjatorem i pierwszym prezesem Towarzystwa Szkoły Ludowej w 1891 roku.
Asnyk pochodził z rodziny szlacheckiej. Jego ojciec, Kazimierz, był powstańcem listopadowym, który osiedlił się w Kaliszu, gdzie prowadził handel. Adam rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Realnej w Kaliszu, gdzie przyjaźnił się z braćmi Gillerami. Po ukończeniu szkoły, kontynuował edukację w Warszawie, a następnie w różnych europejskich miastach, w tym Wrocławiu, Paryżu i Heidelbergu.
W 1860 roku został aresztowany za działalność w ruchu spiskowym. Po uzyskaniu doktoratu w 1866 roku, osiedlił się na stałe w Krakowie. W 1875 roku ożenił się z Zofią Kaczorowską, z którą miał syna Włodzimierza, lecz żona zmarła krótko po ślubie.
Twórczość
Asnyk jest autorem licznych utworów, w tym dramatów i cykli poetyckich. Do jego najważniejszych dzieł należą:
- Nad głębiami (1883–1894) – cykl sonetów
- Poezje (1869)
- Poezje (1872)
- Poezje (1880)
- Poezje (1894)
Upamiętnienie
Adam Asnyk jest upamiętniony w wielu miejscach w Polsce. W Kaliszu noszą jego imię ulice, I Liceum Ogólnokształcące oraz Miejska Biblioteka Publiczna. Odsłonięto tam również pomnik poety w 1960 roku. Asnyk jest patronem ulic w kilkudziesięciu polskich miastach, w tym w Warszawie, Legnicy, Bielsku-Białej, Łodzi oraz Szczecinie. W Tatrach znajduje się Żleb Asnyka, a od 1912 roku jest patronem ulicy w Krakowie.
