Andrzej Frycz Modrzewski

Andrzej Frycz Modrzewski

Andrzej Frycz Modrzewski, właściwie Andrzej Piotr Modrzewski, herbu Jastrzębiec (ur. 20 września 1503, zm. 1572) był polskim pisarzem politycznym i sekretarzem królewskim w okresie renesansu.

Życiorys

Modrzewski był synem Jakuba, wójta wolborskiego. W wieku 11 lat przeniósł się do Krakowa, gdzie rozpoczął naukę. W 1517 roku zapisał się na Akademię Krakowską, którą ukończył z tytułem bakałarza w 1519 roku. Po studiach uczęszczał do Wittenbergi, gdzie zetknął się z ideami reformacyjnymi. W 1522 roku przyjął niższe święcenia kapłańskie i pracował w kancelarii prymasa Jana Łaskiego.

Od 1547 roku był sekretarzem Zygmunta I Starego, a w 1553 roku objął urząd wójta Wolborza. W 1560 roku ożenił się z Jadwigą Kamieńską, co spowodowało utratę wójtostwa w 1569 roku. Zmarł na morowe powietrze w 1572 roku, prawdopodobnie w wyniku podejrzeń o herezję.

Poglądy i twórczość

Najważniejszym dziełem Modrzewskiego jest „De Republica emendanda” (1551), które składa się z pięciu ksiąg, w tym „O obyczajach”, „O prawach”, „O wojnie”, „O Kościele” i „O szkole”. W dziele tym postulował reformy w Polsce, w tym utworzenie kościoła narodowego niezależnego od papiestwa.

Modrzewski był zwolennikiem równości wobec prawa, bronił praw wszystkich grup społecznych, a także krytykował feudalizm oraz wojny. Oprócz „De Republica emendanda” pisał mowy publicystyczne, takie jak „Łaski, czyli o karze za mężobójstwo”.

Upamiętnienie

W 2000 roku powstała Krakowska Akademia nosząca imię Modrzewskiego. Jego imieniem nazwano również wiele szkół oraz ulic w różnych miastach Polski. W 2003 roku Poczta Polska wydała znaczek z okazji 500. rocznicy jego urodzin. Sejm RP uchwałą uczcił jego pamięć w 2012 roku.

Wydania dzieł

Pełne wydanie dzieł Modrzewskiego ukazało się w latach 50. XX wieku, obejmując m.in. „O poprawie Rzeczypospolitej” i „Mowy”.

Odniesienia w kulturze

Postać Modrzewskiego pojawiła się w polskim serialu telewizyjnym „Królowa Bona” z 1980 roku, gdzie zagrał go Marek Kondrat.

Bibliografia

• „Dziedzictwo Andrzeja Frycza Modrzewskiego w myśli politycznej i humanistycznej” (2004)
• Stanisław Piwko, „Frycza Modrzewskiego reforma państwa i kościoła” (1979)
• „Andrzej Frycz Modrzewski i problemy polskiego Odrodzenia” (1974)