Ministerstwo Obrony Narodowej dostrzegło potrzebę wprowadzenia zmian w przepisach dotyczących osób, które z powodów religijnych lub światopoglądowych nie mogą odbywać służby wojskowej. To reakcja na sytuację mężczyzny, będącego Świadkiem Jehowy, który pomimo zmiany przekonań, nie uzyskał zgody na przejście do służby zastępczej. W tej sprawie Rzecznik Praw Obywatelskich, profesor Marcin Wiącek, apelował do ministra obrony narodowej o konieczne modyfikacje regulacji prawnych.
Prawo do służby zastępczej
Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, obywatele, których przekonania religijne lub moralne nie pozwalają na udział w służbie wojskowej, mają prawo do złożenia wniosku o przydzielenie do służby zastępczej. Ustawa o obronie ojczyzny definiuje tę formę służby jako alternatywę dla tradycyjnej służby wojskowej. Jednak obecne regulacje nie umożliwiają zmiany rodzaju służby po ewentualnej zmianie wyznania.
W praktyce, osoba taka jak wspomniany mężczyzna, która przeszła szkolenie wojskowe, nie ma możliwości skorzystania z możliwości przejścia do służby zastępczej po zmianie swoich przekonań. Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje, że taka sytuacja może prowadzić do nieuzasadnionej ingerencji w wolność sumienia i wyznania oraz do potencjalnej odpowiedzialności karnej za unikanie obowiązkowych ćwiczeń wojskowych.
Pilne zmiany wymagane
W obliczu powyższych problemów, RPO apeluje do ministra obrony narodowej o szybkie podjęcie działań mających na celu wprowadzenie ustawodawczej inicjatywy, która zapewni wolność sumienia i wyznania dla żołnierzy rezerwy. Marcin Wiącek zwraca uwagę na naglącą potrzebę rozwiązania tych kwestii, aby uniknąć odpowiedzialności karnej dla osób, które mogłyby uchylać się od ćwiczeń wojskowych.
Wiceminister obrony narodowej, Paweł Bejda, potwierdził, że resort dostrzega potrzebę rozszerzenia grona osób uprawnionych do ubiegania się o służbę zastępczą. „Przeznaczenie do niej również żołnierzy rezerwy, których przekonania religijne uniemożliwiają im pełnienie czynnej służby wojskowej — niezależnie od tego, czy mieli oni wcześniej kontakt z wojskiem — zostanie wzięte pod uwagę. Przygotujemy stosowne propozycje zmian prawnych w tym zakresie” — zapewnił wiceszef MON.
